વડાપ્રધાન મોદીના (PM Modi) પ્રાઇવેટ સેક્રેટરી (Private Secretary) તરીકે યુવા IFS અધિકારી નિધિ તિવારીને (Nidhi Tiwari) નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. નિધિ તિવારી 2014ની બેચના ઇન્ડિયન ફોરેન સર્વિસ ઓફિસર છે. 29 માર્ચે ડીપાર્ટમેન્ટ ઑફ પર્સનલ એન્ડ ટ્રેનિંગ (DoPT) દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા મેમોરેન્ડમ મુજબ, કેબિનેટની નિમણૂક સમિતિએ તાત્કાલિક અસરથી નિધિ તિવારીની નિમણૂકને મંજૂરી આપી દીધી છે. તેથી હવે તેઓ વડાપ્રધાન મોદીના પ્રાઇવેટ સેક્રેટરી તરીકે સેવા આપશે.
વડાપ્રધાન મોદી પાસે હમણાં સુધીમાં બે પ્રાઇવેટ સેક્રેટરી રહી ચૂક્યા છે. જેમાં વિવેક કુમાર અને હાર્દિક સતિષચંદ્ર શાહનો સમાવેશ થાય છે. પરંતુ હવે તેમાં એક મહિલા અધિકારીને પણ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે, જે મોદી સરકારની મહિલા સશક્તિકરણની નીતિને પણ દર્શાવે છે. વડાપ્રધાનના સેક્રેટરી તરીકે કોઈપણ અધિકારીના ખભા પર ખૂબ મોટી જવાબદારી હોય છે. હવે નિધિ તિવારી પણ વડાપ્રધાન કાર્યાલય અને સરકારના વિવિધ કાર્યો માટે પોતાની સેવા આપશે.
કોણ છે નિધિ તિવારી?
નિધિ તિવારી એક યુવા અને પ્રતિભાશાળી ભારતીય વિદેશ સેવા (IFS) અધિકારી છે, જેમણે 2014ની બેચમાંથી આ સેવામાં પ્રવેશ કર્યો હતો. તેઓ ઉત્તર પ્રદેશના વારાણસી શહેરના મહમૂરગંજ વિસ્તારના વતની છે, જે એક રાજકીય રીતે મહત્વનું સ્થળ છે, કારણ કે તે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું લોકસભા મતવિસ્તાર છે (2014થી). નિધિ તિવારીએ 2013માં સિવિલ સર્વિસ પરીક્ષામાં (UPSC) 96મો રેન્ક હાંસલ કરીને પોતાની ક્ષમતા સાબિત કરી હતી. વર્ષ 2016માં તેમને સર્વશ્રેષ્ઠ અધિકારી તાલીમાર્થી બદલ એમ્બેસેડર બિમલ સાન્યાલ મેમોરિયલ મેડલ એનાયત કરાયો હતો.
નિધિ તિવારીનું શૈક્ષણિક અને વ્યાવસાયિક જીવન પણ નોંધવા લાયક છે. તેમણે પોતાની કારકિર્દીની શરૂઆત વારાણસીમાં આસિસ્ટન્ટ કમિશનર (કોમર્શિયલ ટેક્સ) તરીકે કરી હતી. આ દરમિયાન તેઓ નોકરીની જવાબદારીઓ સાથે UPSC પરીક્ષાની તૈયારી પણ કરતાં હતાં. 2013માં પરીક્ષા પાસ કર્યા બાદ તેમણે IFSમાં જોડાવાનું પસંદ કર્યું અને ત્યારથી તેમની કારકિર્દી સતત આગળ વધી છે.
પહેલાં શું કામ કરતા હતા?
નિધિ તિવારીની કારકિર્દીમાં વિવિધ મહત્વના પડાવો રહ્યા છે, જેમાં તેમણે રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે જવાબદારીઓ નિભાવી છે. તેમની સૌથી નોંધપાત્ર ભૂમિકાઓ નીચે મુજબ છે:
વિદેશ મંત્રાલયમાં અંડર સેક્રેટરી: IFSમાં જોડાયા બાદ નિધિ તિવારીએ વિદેશ મંત્રાલયમાં નિ:શસ્ત્રીકરણ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષા બાબતોમાં (Disarmament and International Security Affairs Division) અંડર સેક્રેટરી તરીકે સેવા આપી હતી. આ વિભાગ આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને નિ:શસ્ત્રીકરણ સંબંધિત નીતિઓ પર કામ કરે છે, જે એક જટિલ અને સંવેદનશીલ ક્ષેત્ર છે. આ દરમિયાન તેમણે આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધો અને સુરક્ષા નીતિઓનો ઊંડો અનુભવ મેળવ્યો.
વડાપ્રધાન કાર્યાલયમાં (PMO) સેવા: નવેમ્બર 2022માં નિધિ તિવારી PMOમાં અંડર સેક્રેટરી તરીકે જોડાયાં હતાં. જાન્યુઆરી 2023માં તેમને ડેપ્યુટી સેક્રેટરી તરીકે બઢતી આપવામાં આવી. PMOમાં તેમણે ‘વિદેશ અને સુરક્ષા’ (Foreign and Security) વર્ટિકલમાં કામ કર્યું, જ્યાં તેમની જવાબદારીઓમાં વિદેશી બાબતો, પરમાણુ ઊર્જા, સુરક્ષા મુદ્દાઓ અને રાજસ્થાન રાજ્ય સાથે સંકળાયેલા કાર્યોનો સમાવેશ થતો હતો. આ વિભાગ સીધી રીતે અજીત ડોભાલને રિપોર્ટ કરે છે. આ ભૂમિકામાં તેમણે ઉચ્ચ-સ્તરીય વહીવટ અને નીતિ નિર્માણનો અનુભવ મેળવ્યો, જે તેમની નવી જવાબદારી માટે આધારભૂત સાબિત થયો.
વધુમાં, PMOમાં ડેપ્યુટી સેક્રેટરી તરીકે ‘વિદેશ અને સુરક્ષા’ વર્ટિકલમાં કામ કરતી વખતે નિધિ તિવારી સીધા અજીત ડોભાલને રિપોર્ટ કરતા હતાં. આ વર્ટિકલ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને વિદેશી નીતિ સાથે સંકળાયેલા મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને NSA તરીકે અજીત ડોભાલ આવા મુદ્દાઓનું નેતૃત્વ કરે છે. આમ, નિધિ તિવારીની ભૂમિકાઓ અને જવાબદારીઓએ તેમને અજિત ડોભાલની ટીમના એક મહત્વના ભાગ તરીકે સ્થાપિત કર્યા, જોકે, આ સંબંધ માત્ર વ્યાવસાયિક અને સંસ્થાકીય છે.
નવી જવાબદારી અને મહત્વ
વડાપ્રધાનના પર્સનલ સેક્રેટરી તરીકે નિધિ તિવારીની નિમણૂક એક મોટી જવાબદારી છે. આ પદ પર તેઓ વડાપ્રધાનના રોજિંદા કાર્યક્રમો, મહત્વના સંદેશાવ્યવહાર અને સરકારી કામકાજનું સંચાલન કરશે. આ ઉપરાંત, તેમનો આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધો અને સુરક્ષા નીતિઓનો અનુભવ તેમને વિદેશી મુદ્દાઓ પર નરેન્દ્ર મોદીને સલાહ આપવામાં મદદરૂપ થશે. આ નિમણૂક તેમની ક્ષમતા અને PMOમાં તેમના ત્રણ વર્ષથી વધુના યોગદાનની સાક્ષી છે.
આ પદની ખાસિયત એ છે કે તે ‘કો-ટર્મિનસ’ ધોરણે છે, એટલે કે નિધિ તિવારીનો કાર્યકાળ વડાપ્રધાનના કાર્યકાળ સાથે જોડાયેલો છે અથવા આગળના આદેશો સુધી ચાલશે. આ તેમના માટે એક મોટી તક છે, જે તેમને ભારતના શાસનના ઉચ્ચતમ સ્તરે કામ કરવાની સંભાવના આપે છે.
નિધિ તિવારીની વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના પર્સનલ સેક્રેટરી તરીકે નિમણૂક એ તેમની કારકિર્દીનું એક મહત્વનું પગલું છે. તેમનો અજિત ડોભાલ સાથેનો વ્યાવસાયિક સંબંધ અને PMOમાં તેમનો અનુભવ તેમને આ નવી ભૂમિકામાં સફળતા મેળવવા માટે સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર કરે છે. આ નિમણૂક ન માત્ર તેમની વ્યક્તિગત સિદ્ધિ છે, પરંતુ ભારતીય વહીવટી તંત્રમાં મહિલાઓની વધતી ભૂમિકાનું પણ પ્રતીક છે.
