સુરત ચોક બજાર વિસ્તારમાં હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સની અંદર દરગાહ/મઝારની આસપાસ બાંધવામાં આવેલ ગેરકાયદેસર બાંધકામ સત્તાવાળાઓ દ્વારા તોડી પાડવામાં આવ્યું છે. ગત થોડા દિવસોમાં આ ગેરકાયદે બાંધકામ વિષે લોકોએ સોશિયલ મીડિયા પર ખૂબ વિરોધ નોંધાવ્યો હતો.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, સત્તાવાળાઓને અતિક્રમણ અંગે જાણ કર્યા પછી ગયા અઠવાડિયે બુધવારે જ ગેરકાયદેસર બાંધકામ તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું. ઓપઇન્ડિયાએ અગાઉ રવિવારે અહેવાલ આપ્યો હતો કે ચોકબજારમાં સુરત હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સ બિલ્ડિંગમાં ‘મઝાર’ ની આસપાસ ગેરકાયદેસર બાંધકામ આવ્યું છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ દરગાહ થોડા વર્ષોથી છે, પરંતુ તેની આસપાસ બાંધકામ તાજેતરમાં કરવામાં આવ્યું હતું.
સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયેલા એક વીડિયોમાં તાજા સિમેન્ટના કામ સાથે નવા નાખવામાં આવેલા પથ્થરો જોઈ શકાય છે જ્યાં વીડિયો લેનાર વ્યક્તિએ કહ્યું કે દરગાહની આસપાસનું બાંધકામ રાતોરાત થઈ ગયું છે. “આજે અહીં અતિક્રમણ થયું છે, આવતીકાલે તે તમારી જગ્યાએ હશે,” વીડિયોમાં એક વ્યક્તિને કહેતા સાંભળી શકાય છે. ‘દરગાહ’ ગૈબન શાહ વાલિદની હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.
સૂત્રોના જણાવ્યા મુજબ, જ્યારે દરગાહની વિગતો માટે પોલીસનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો જે તેની માલિકીની તપાસ કરી રહી હતી. પોલીસે કહ્યું કે માલિકીના રેકોર્ડ દર્શાવે છે કે જમીન ત્રણ પક્ષોની છે. એક પક્ષ સુરત મહાનગરપાલિકા, એક સરકારી જમીન અને એક પક્ષ ખાનગી પક્ષ છે. ખાનગી માલિક કોણ છે તેની તપાસ કરવા પર, સુરત પોલીસ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે તે 5-6 ટ્રસ્ટીઓ સાથેનું ટ્રસ્ટ છે. પોલીસે જણાવ્યું હતું કે તેઓ જમીનની માલિકી અંગે વધુ વિગતો માટે સિટી સર્વે સુધી પહોંચ્યા છે.
ટ્રસ્ટમાં ગનીભાઈ દેસાઈ, ગોરધનભાઈ ચોખાવાલા, યશવંતભાઈ શુક્લ, ઈશ્વરલાલ દેસાઈ, ચુનીભાઈ ભટ્ટ ટ્રસ્ટીઓ છે જેઓ આંશિક જમીનની માલિકી ધરાવે છે. અનિવાર્યપણે, હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સની જમીનના ત્રણ અલગ-અલગ માલિકો છે. તેનો એક ભાગ સુરત મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનની માલિકીનો છે, ભાગ ગુજરાત સરકારની માલિકીનો છે અને કેટલોક ભાગ ઉપરોક્ત ટ્રસ્ટની માલિકીનો છે. દરગાહ ક્યાં સત્તાવાળાઓ હેઠળ આવે છે તે શોધવા માટે સિટી સર્વેમાંથી તે ચોક્કસ વિસ્તારની માલિકી જાણવાની જરૂર પડશે.
જો કે, ઉપરોક્ત માહિતી પરથી એવું લાગે છે કે વકફે હજુ સુધી દરગાહ પર દાવો કર્યો નથી. જ્યારે કેટલાક સ્થાનિક મીડિયા અહેવાલો દાવો કરે છે કે દરગાહ ઘણા વર્ષોથી છે, તે સ્વતંત્ર રીતે ચકાસી શકાતી નથી.
સુરત મહાનગર પાલિકાની સંસ્થા વકફ મિલકત છે.
ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં, SMC મુખ્યાલય મુગલિસરાને વકફ મિલકત જાહેર કરવામાં આવી હતી. એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે આ ઇમારતનો ઉપયોગ 17મી સદીમાં હજ યાત્રાળુઓ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો અને તે મુસ્લિમ શાસક દ્વારા શરિયાને ટાંકીને દાનમાં આપવામાં આવ્યો હોવાથી, રાજ્ય વક્ફ બોર્ડે દાવો કર્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટની ઘોષણા કે ‘એકવાર વકફ, હંમેશા વકફ’ પર પણ આધાર રાખ્યો હતો.
