તાજેતરમાં એવા ઘણા અહેવાલો આવ્યા છે જે સૂચવે છે કે નેપાળ-ભારત સરહદે ડેમોગ્રાફી ઝડપથી બદલાઈ રહી છે. મસ્જિદો અને મદરેસાઓની સંખ્યા સતત વધી રહી છે. ઓપીઇન્ડિયાની ટીમે 20 થી 27 ઓગસ્ટ 2022 દરમિયાન સરહદી વિસ્તારોની મુલાકાત લીધી અને જમીનની સ્થિતિનો તાગ મેળવ્યો. અમે જે જોયું છે તે અમે તમને ક્રમિક રીતે કહી રહ્યા છીએ. આ સિરીઝનો નવમો અહેવાલ:
નેપાળના ડોંગ જિલ્લામાંથી ભારતના બલરામપુર શહેરમાં પાછા આવી રહ્યા હતા ત્યારે જરવા પોલીસ સ્ટેશનથી આગળ બાલાપુર વિસ્તારમાં અમે મૌલાનાના જેવા એક માણસને જોયો. તે કોઈ વાહનની રાહ જોઈ રહ્યો હતો. અમે તેને અમારી કારમાં લિફ્ટ આપી અને થોડીવાર પછી તેણે અમારી સાથે બોર્ડર સંબંધિત સ્થાનિક મુદ્દાઓ પર વાત કરવાનું શરૂ કર્યું. આ દરમિયાન મૌલાનાએ પોતાનું નામ બરકતુલ્લા ખાન અને પોતાનું ગામ બલરામપુર જિલ્લાના તુલસીપુર વિસ્તારમાં આવતા બસંતપુર તરીકે આપ્યું હતું. તેમની ઉંમર 60 વર્ષથી વધુ હતી.
‘મારા બાળપણમાં આટલા મદરેસા નહોતા’
જ્યારે અમે બરકતુલ્લાને તેના બાળપણના અભ્યાસ વિશે પૂછ્યું, ત્યારે તેણે પોતાને બલરામપુર શહેરની સરકારી શાળાનો વિદ્યાર્થી ગણાવ્યો. આ જગ્યા તેના ઘરથી લગભગ 30 કિલોમીટર દૂર હતી, તેથી અમે તેને નજીકની મદરેસામાં ન ભણવાનું કારણ પૂછ્યું.
અમારા પ્રશ્નના જવાબમાં મૌલાના બરકતુલ્લા ખાને કહ્યું કે તેમના બાળપણમાં હમણાં જેટલી મદરેસાઓ ન હતી અને તે સમયે કેટલીક જગ્યાઓએ જ મદરેસા હતા. બરકતુલ્લાએ પોતાને અહલે સુન્નતના વિચારધારા તરીકે ગણાવ્યા.
2 મિનારાવાળી મસ્જિદો સ્થાનિક, 1 મિનારાવાળી અરબી નાણાંની
બરકતુલ્લાએ અમને જણાવ્યું કે નેપાળ-ભારત સરહદે ભારત દ્વારા બનાવવામાં આવેલી તમામ મસ્જિદો માટે સાઉદી અરેબિયા દ્વારા પૈસા મોકલવામાં આવ્યા છે. મસ્જિદોના પ્રકારોનું વર્ણન કરતાં તેમણે કહ્યું કે જે મસ્જિદમાં 2 મિનારા છે તે ભારતના મુસ્લિમોના પૈસાથી બને છે, જ્યારે 1 મિનારાના પૈસા સાઉદી અરેબિયામાંથી આવ્યા છે.
મૌલાના બરકતુલ્લા ખાને નેપાળ-ભારત સરહદે બનેલી મસ્જિદોને અહલે સુન્નત અને અન્ય ફિરકાઓ સાથે સંકળાયેલી ગણાવી હતી. ગિરધરડીહ ગામમાં બે મસ્જિદોને રસ્તામાં પડેલી જોઈને બરકતુલ્લાએ કહ્યું કે ત્યાંના લોકો ગરીબ છે પરંતુ જે લોકો પૈસા કમાવવા બહાર ગયા છે તેમના દ્વારા મોકલવામાં આવેલા પૈસાથી આ મસ્જિદો બનાવવામાં આવી છે.
દાનથી ચાલી રહ્યા છે મદરેસાઓ
જ્યારે આ વિસ્તારની શ્રેષ્ઠ મદરેસા વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે, બરકતુલ્લાએ શક્તિપીઠ દેવીપાટન મંદિરથી થોડે દૂર સ્થિત એક મદરેસાનું નામ લીધું, જે તુલસીપુર બજારના ઇટાવા ચોકમાં સ્થિત છે. તેમણે કહ્યું કે મદરેસાને સરકારી સબસિડી (અનુદાન) મળે છે.
આ સાથે, તેણે અન્ય ઘણા મદરેસાઓના નામ પણ લીધા, જે ડોનેશન પર ચલાવવામાં આવે છે. રસ્તામાં પડેલા એક ખાખરા ગામ તરફ ઈશારો કરતા બરકતુલ્લાએ કહ્યું કે લગભગ દરેક ગામમાં બાળકોના શિક્ષણ માટે મદરેસા ચાલી રહી છે, ભલે તે પરસ્પર દાનથી ચલાવવામાં આવે.
રોડ પાસેની જમીન રૂ. 15 લાખ/વીઘા
જ્યારે અમે મૌલાના બરકતુલ્લા પાસેથી રસ્તાની બાજુની મસ્જિદો અને મદરેસાઓ માટે જમીન ખરીદવાના દર વિશે પૂછ્યું, ત્યારે તેમણે જણાવ્યું કે રસ્તાની બાજુની જમીનનો દર લગભગ રૂ. 15 લાખ પ્રતિ વીઘા છે. તે જ સમયે, તેમના કહેવા મુજબ, રસ્તાથી દૂર ગામડાઓમાં જમીન લગભગ 3 લાખ વિઘાના ભાવે વેચાય છે.
જ્યારે અમે મૌલાના બરકતુલ્લાને પૂછ્યું કે શું માત્ર ખાડી દેશોમાં કમાતા લોકો જ નેપાળ બોર્ડર પર બની રહેલા મદરેસાઓ માટે પૈસા મોકલે છે, તો તેમણે કહ્યું કે મુંબઈ અને અન્ય શહેરોમાં કમાનારા લોકો પણ આમાં મદદ કરે છે. બરકતુલ્લાએ જણાવ્યું કે રમઝાન મહિનામાં તે બોરીઓમાં નોટો ઉડાવે છે અને ઘણા લોકો જે માંગે છે તે પણ અહીંથી જાય છે.
મઝારોના બાંધકામમાં કમિશનની રમત
મૌલાના બરકતુલ્લાએ ભારે ચિંતા વ્યક્ત કરતા કહ્યું કે જે પણ મસ્જિદો, મદરેસા કે મઝાર બનાવવામાં આવી રહ્યા છે, તેમાં કમિશનની મોટી રમત ચાલી રહી છે. તેમના કહેવા મુજબ સિમેન્ટ, ઈંટો, સળિયા અને રેતી વગેરેના નિશ્ચિત દુકાનદારો છે, જેઓ પાસેથી માલ ખરીદનારાઓને બદલામાં કમિશન મળે છે. બરકતુલ્લાના જણાવ્યા મુજબ, આવો સામાન વેચનારા તમામ ધર્મના છે અને તેમની પાસેથી માલ ખરીદવો પડે છે.
મઝારોની મુલાકાત લેવામાં હિંદુઓ વધુ ,મુસ્લિમ ઓછા
આ વાતચીત દરમિયાન અમે બોર્ડરથી લગભગ 20 કિમી દૂર તુલસીપુર માર્કેટમાં પહોંચ્યા હતા. બજારની શરૂઆતમાં દેખાતી કબર બતાવતા મૌલાના બરકતુલ્લાએ કહ્યું કે અહીં મુસ્લિમો કરતાં હિંદુઓ વધુ આવે છે.
મૌલાના બરકતુલ્લાના જણાવ્યા મુજબ, મઝારો પૈસા લૂંટવાનો જુગાડ છે અને જે પણ પૈસા કમાવવા માંગે છે, તે પોતાની જમીનમાં તે કામ કરવાનું શરૂ કરે છે. બરકતુલ્લાએ એમ પણ જણાવ્યું કે ઘણા ભણેલા-ગણેલા લોકોએ પણ આ કબરો પર આસ્તિક બને છે. (આસ્તિક બનવું એટલે મુસ્લિમ બનવું).
ઘણા ગામો મુસ્લિમ બહુમતીવાળા છે
અમારી સાથે કારમાં બેઠેલા મૌલાના બરકતુલ્લા પણ સહમત થયા કે નેપાળ-ભારત સરહદે ઘણા ગામો મુસ્લિમ પ્રભુત્વવાળા છે. તેણે પોતાની બાજુમાંથી સેમરી, ચેનપુર, સિવલી, જીવલી અને બસંતપુર જેવા કેટલાક ગામોના નામ પણ આપ્યા. બરકતુલ્લાના જણાવ્યા અનુસાર, આ ગામોમાં મસ્જિદો અને મદરેસાઓ છે, જ્યાં રહેવા-જમવાનું મફત છે અને તે મદરેસાઓમાં ઉર્દૂ અને અરબી શીખવવામાં આવે છે. રસ્તામાં બરકતુલ્લાએ મદરવા ગામમાં રસ્તાની બાજુમાં દેખાતી એક મદરેસાને ખાનગી મદરેસા ગણાવી હતી.
કાગળ પર શિયા કે સુન્ની, અંદર ઘણા ફિરકાઓ
મૌલાના બરકતુલ્લાએ અમને કહ્યું કે સરકારી કાગળોમાં તેઓ શિયા અથવા સુન્ની તરીકે ઓળખાય છે પરંતુ અંદર ઘણા વિભાજન છે. તેમના મતે, તેમાં અહલે હદીસ, વહાબી અને અન્ય ઘણા ફિરકાઓનો સમાવેશ થાય છે અને તેમની મસ્જિદો પણ તે જ રીતે વહેંચાયેલી છે.
મસ્જિદોમાં લાઉડસ્પીકર બંધ કરાવી મંદિરોમાં વગાડાવે છે નગારા
બરકતુલ્લા યોગી સરકારથી ખૂબ નારાજ દેખાયા. તેમના મતે, નવી સરકારમાં મોંઘવારી વધી છે અને ઘણા પ્રાણીઓ રસ્તાઓ પર જોવા મળી રહ્યા છે. અમારી સાથેની વાતચીત દરમિયાન તેમણે કહ્યું કે યોગીની સરકાર બન્યા બાદ તેમની મસ્જિદોમાંથી અઝાન સમયે લાઉડસ્પીકર હટાવી દેવામાં આવ્યા હતા.
તેમણે એમ પણ કહ્યું કે સીએમ યોગીની ગોરખપીઠથી તુલસીપુર સ્થિત દેવીપાટન મંદિરમાં દરરોજ સવારની શરૂઆત નગારા વગાડવાથી થાય છે. મૌલાના બરકતુલ્લાએ ઢોલ વગાડવાની શરૂઆતથી મંદિર બંધ કરવાનો સમય પણ યાદ કર્યો. બરકતુલ્લાના જણાવ્યા અનુસાર, કેટલીક મસ્જિદોમાં હજુ પણ અવાજ ઘટાડવાની પરવાનગી પર લાઉડસ્પીકર છે.
કોયલબાસ (નેપાળ)માં મુસ્લિમોની મણિહાર જાતિ વધુ છે
બરકતુલ્લાએ નેપાળ-ભારત સરહદે આવેલા નેપાળના પ્રથમ ગામ અને બજાર કોયલાબાસમાં મુસ્લિમ ગામડાના વડા વિશે પણ માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે ભારતની બીજી તરફ નેપાળના કોયલાબાસમાં મુસ્લિમોનો મણિહાર સમુદાય વધુ છે.
આ સાથે તેમણે કોયલબાસના મુસ્લિમોને વ્યવસાયમાં સફળ ગણાવ્યા. બરકતુલ્લાએ કહ્યું કે આ બિઝનેસમેન ભલે બોર્ડર પર જોવા ન મળે પરંતુ નેપાળમાં અને અંદર જતા જોવા મળશે. આ સાથે, તેમણે કહ્યું કે ટૂંક સમયમાં કોલબાસ ફરીથી આબાદ થવા જઈ રહ્યો છે.
લગભગ અડધો કલાક સુધી મૌલાના બરકતુલ્લા અમારી કારમાં અમારી સાથે બેઠા. રસ્તામાં તુલસીપુર માર્કેટમાં જ તેનું ઘર આવ્યું અને તે અમને ખુદા હાફિઝ કહીને નીચે ઉતરી ગયો.
નેપાળ બોર્ડર વિશે પહેલો રિપોર્ટ: ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ: ક્યારેક હતું હિંદુઓનું ગામ, હવે સ્વસ્તિક ચિહ્નવાળાં ઘરો પર 786નું નિશાન: સરહદપાર પણ ડેમોગ્રાફીમાં બદલાવ, નેપાળમાં ઘૂસતાં જ મસ્જિદ, મદ્રેસા અને ઇસ્લામ
ચોથો રિપોર્ટ: ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ: બૌદ્ધ આસ્થાનું કેન્દ્ર હોય કે પંચાયતનું તળાવ… બધે જ મઝારો, શ્રાવસ્તીમાં ઘરોની છત પર લહેરાતા ઈસ્લામિક ધ્વજ
સાતમો રિપોર્ટ: ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ: હનુમાનગઢીની જમીન પર કબજો, ઝારખંડી મંદિર સરોવરમાં તાજિયા: નેપાળ સરહદે વધતી મુસ્લિમ વસ્તીની અસર યુપીના બલરામપુરમાં
