તાજેતરમાં એવા ઘણા અહેવાલો આવ્યા છે જે સૂચવે છે કે નેપાળ-ભારત સરહદે ડેમોગ્રાફી ઝડપથી બદલાઈ રહી છે. મસ્જિદો અને મદરેસાઓની સંખ્યા સતત વધી રહી છે. ઑપઇન્ડિયાની ટીમે 20 થી 27 ઓગસ્ટ 2022 દરમિયાન સરહદી વિસ્તારોની મુલાકાત લીધી અને જમીનની સ્થિતિનો તાગ મેળવ્યો. અમે જે જોયું છે તે અમે તમને ક્રમિક રીતે કહી રહ્યા છીએ. આ એપિસોડમાં ચોથો અહેવાલ;
નેપાળ બોર્ડર પર રિપોર્ટિંગ કરતી વખતે, અમે સ્થાનિક લોકો પાસેથી ‘થારુ’ જાતિનું નામ સૌથી વધુ સાંભળ્યું. અમને એ પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે હિન્દુ સમાજની થારુ જાતિ ભારત અને નેપાળ બંનેની અંદરના સરહદી વિસ્તારોના સૌથી મોટા રહેવાસી છે. થારુ જનજાતિએ પોતાની પ્રાચીન સંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓને જેમ છે તેમ સાચવી રાખી છે તેવી માહિતી પણ આપવામાં આવી હતી. આ બધી બાબતોને ચકાસવા માટે, અમે લગભગ 3500ની વસ્તીવાળા નેપાળની જારવા બોર્ડર પર આવેલા થારુ જાતિના ગામ મોહકમપુર ગયા.
મોહકમપુર બલરામપુર જિલ્લાના જારવા પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારમાં આવે છે અને અહીંથી મુખ્ય બજાર તુલસીપુર લગભગ 15 કિલોમીટર દૂર છે. આ ગામ પછી જંગલ વિસ્તાર શરૂ થાય છે અને થોડા અંતરે નેપાળ બોર્ડર આવે છે. ગામમાં પ્રવેશતા પહેલા એક બોર્ડ જોયું જેના પર લખ્યું હતું ‘સ્વ. શ્રી કન્હૈયાલાલ સ્મૃતિ દ્વાર’. એક પાકો રસ્તો ગામ તરફ જાય છે. આ ગામના ખેમસિંહ રાણાના ઘરની સામે કેટલાક લોકો ચૌપાલના રૂપમાં બેસીને વાતો કરી રહ્યા હતા. ત્યાં અમે અટક્યા અને ચર્ચામાં પડ્યા.
‘અમારા પૂર્વજ મહારાણા પ્રતાપના સિપાહી’
જ્યારે ખેમ સિંહ સાથે ચર્ચા શરૂ થઈ ત્યારે તેમણે તેમના પૂર્વજોને મહારાણા પ્રતાપના સાથી અને સહયોગી ગણાવ્યા. ખેમ સિંહે કહ્યું કે તેમના પૂર્વજોએ દેશ અને ધર્મને બચાવવા રાણા પ્રતાપ સાથે મળીને મુઘલો સામે લડ્યા હતા.
તેમણે એમ પણ કહ્યું કે જ્યારે રાજા ન રહ્યા ત્યારે પ્રજા શું કરશે અને આ વિચારીને તેમના પૂર્વજોએ તેમનો ધર્મ બચાવવા માટે પહાડી અને દુર્ગમ વિસ્તારોમાં આશ્રય લીધો હતો. ખેમ સિંહે સ્વીકાર્યું કે નેપાળ બોર્ડર પર થરુ આદિવાસીઓ મોટી સંખ્યામાં છે.
સરહદો પર મુસ્લિમોની વસ્તી વધી છે
ખેમ સિંહે જણાવ્યું કે તે જન્મથી જ સરહદના મોહકમપુર ગામમાં રહે છે. તેમના મતે હવે નેપાળ બોર્ડર પર પહેલા કરતા મુસ્લિમોની વસ્તી વધી છે. તે જ ગામના અને થારુ જાતિના કોટેદાર રાજેશે અમને જણાવ્યું કે મુસ્લિમો નેપાળ થઈને ભારતની સરહદમાં પ્રવેશ્યા અને તેઓ જમીન વગેરે ખરીદીને સ્થાયી થયા. રાજેશે કહ્યું કે મઝારો તો પહેલાથી જ બનેલા છે પરંતુ મદરેસા નવા છે.
તે જ ગામ અને સમુદાયના દેવશરણે એમ પણ કહ્યું હતું કે સરહદ પર મસ્જિદો અને મંદિરોની સરખામણીમાં મુસ્લિમ વસ્તીમાં વધારો થયો છે. પડોશી ગામના મનોજે નેપાળ બોર્ડર પર મુસ્લિમ વસ્તી વધવાના મીડિયા અહેવાલોના દાવાઓને પણ સ્વીકાર્યા.
ગામના વડા શકીલાઃ ગ્રામસભામાં 3 મસ્જિદો અને 1 મદરેસા
ચૌપાલમાં હાજર લોકોએ જણાવ્યું કે થારુ વર્ચસ્વ હોવા છતાં પણ ગામની વડા શકીલા છે. આ સાથે જ ખબર પડી કે બીજા નંબરે રહેનાર ઉમેદવાર પણ મુસ્લિમ સમુદાયનો છે. ગ્રામજનોએ વિસ્તારના તાંડવા અને શેખડીહ ગામોને મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતા ગણાવ્યા હતા. ગ્રામજનોએ એમ પણ કહ્યું કે પહેલા રસ્તાઓ અને ઘરોમાં ચોરી થતી હતી, પરંતુ યોગી સરકાર આવી ત્યારથી ચોરી બંધ થઈ ગઈ. ખેમ સિંહે કહ્યું કે ક્યારેક લવ જેહાદ જેવી ઘટનાઓ પણ સામે આવે છે.
અમને મોહકમપુરના થારુ લોકોના વિસ્તારમાં જાણ કરવામાં આવી હતી કે તે સમગ્ર ગ્રામસભામાં લગભગ 2000 મુસ્લિમ વસ્તી છે. અમને એવી માહિતી પણ મળી છે કે ગ્રામસભામાં 3 મસ્જિદો અને 1 મદરેસા છે. જો કે, થારુ સમુદાયના પ્રભુત્વવાળા વિસ્તારમાં મસ્જિદ જોવા મળી ન હતી. આ વિસ્તારમાં લોકો ભગવાન શિવની પૂજા કરતા જોવા મળ્યા હતા.
યોગી સરકારમાં બહેન-દીકરીઓ સુરક્ષિત છે
ખેમ સિંહના જણાવ્યા અનુસાર, અગાઉની સરકારોમાં થારુ જનજાતિની બહેનો અને પુત્રીઓને તેમના પરિવારોએ રક્ષણ આપવું પડતું હતું, પરંતુ હવે સરકાર આ જવાબદારી લઈ રહી છે. ચૌપાલમાં હાજર અન્ય લોકોએ કહ્યું કે હવે કોઈ તેમના ઘરની છોકરીઓ પર નજર નાખવાની હિંમત કરતું નથી.
સુરક્ષા અને વિકાસના મુદ્દે ચૌપાલમાં બેઠેલા રાજેશ, દેવશરણ અને ખેમ ચંદે એક જ અવાજમાં કહ્યું કે જ્યારથી યોગી સરકાર આવી છે ત્યારથી શાસન અને વહીવટી સ્તરે થારુ જનજાતિની વાત સાંભળવામાં આવી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે હવે તેમને તમામ યોજનાઓનો લાભ મળી રહ્યો છે. ત્યાં હાજર દરેક જણ સંમત થયા કે તેઓ બધાને અગાઉની સરકારોમાં અવગણીને, પોતાને બચાવવા માટે છોડી દેવામાં આવ્યા હતા.
અમારી સાથે વાત કરતા ખેમ સિંહે જણાવ્યું કે થારુ જનજાતિના લોકો મહેનત અને ખેતી કરીને પોતાના પરિવારનું ભરણપોષણ કરે છે. બીજી તરફ રાજેશ કુમારના મતે સરકારી નોકરીઓમાં થારુ લોકોની સંખ્યા ઘણી ઓછી છે. ગ્રામજનોના મતે હવે પરિસ્થિતિ ધીમે ધીમે બદલાઈ રહી છે. હાલના યુવાનો પણ ઇન્ટરમીડિયેટ અને ગ્રેજ્યુએશન પાસ કરી અભ્યાસ તરફ ધ્યાન આપી રહ્યા છે.
નેપાળમાં ડાબેરી ચળવળ અને ભારતીય સુરક્ષા દળો
કોટેદાર રાજેશના ઘરે ચૌપાલમાં સૌએ સામૂહિક રીતે કહ્યું કે 1990ના દાયકામાં નેપાળમાં જ્યારે ડાબેરી ચળવળ ચાલી રહી હતી ત્યારે તેમના ગામમાં બ્લાસ્ટના અવાજો સંભળાતા હતા. ગામલોકોએ કહ્યું કે દૂરથી લોહીલુહાણ જોઈને પણ તેઓ સરહદ પર તૈનાત સૈનિકોની તાકાત પર વિશ્વાસ રાખતા હતા. બધાએ એક અવાજે કહ્યું કે બધો હંગામો સરહદની બીજી તરફ થયો છે.
મોહકમપુરના ગ્રામજનોએ અમને જણાવ્યું કે ડાબેરી હિંસા દરમિયાન નેપાળના પોલીસ કર્મચારીઓના મૃતદેહો અને યુનિફોર્મમાં કેટલાક ઘાયલો પણ બચવા માટે ભારતીય સરહદમાં આવ્યા હતા. ગ્રામજનોએ જણાવ્યું કે તે સમયે ભારતીય સૈનિકોએ માઓવાદીઓથી ન માત્ર પોતાનો જીવ બચાવ્યો હતો પરંતુ ઘાયલોની સારવાર કરાવીને તમામ શક્ય મદદ પણ કરી હતી. ખેમ સિંહે કહ્યું કે તે હુમલાઓ બાદથી સરહદ પરનું નેપાળનું કોલસાનું બજાર નિર્જન થઈ ગયું છે.
સરહદ પર તૈનાત અર્ધલશ્કરી SSB (સશસ્ત્ર સીમા બાલ)ના જવાનોના વર્તનથી થારુ જાતિના લોકો ખૂબ જ ખુશ અને સંતુષ્ટ હતા. ગામલોકોએ SSB જવાનને પોતાના ભાઈ કહ્યા. આ સાથે ગ્રામજનોએ એમ પણ જણાવ્યું કે યોગી સરકારના શાસનમાં જિલ્લા પોલીસનું વર્તન બદલાઈ ગયું છે.
કપડા વેચતા મુમતાઝ અલી
અમારા રિપોર્ટિંગ દરમિયાન, મુમતાઝ અલી તે જ વિસ્તારમાં બાઇક પર કપડાં વેચતા જોવા મળ્યા હતા. મુમતાઝે બાઇક પર ઘણો સામાન ભર્યો હતો. તેણે પોતાને ત્યાંથી 200 કિમી દૂર ઉત્તર પ્રદેશના સીતાપુર જિલ્લાનો રહેવાસી ગણાવ્યો હતો. તેણે કહ્યું કે તેણે નજીકના માર્કેટ તુલસીપુરમાં ભાડે રૂમ લીધો છે. મુમતાઝે તેની બાઈકમાં રાખેલા કુલ સામાનની કિંમત લગભગ 25 હજાર રૂપિયા હોવાનું જણાવ્યું હતું. તેણે સીતાપુરમાંથી જથ્થાબંધ માલ ઉપાડવાની અને સમગ્ર સરહદી વિસ્તારોમાં માલ વેચવાની વાત કરી.
‘દેશદ્રોહીઓ થારુ લોકોની ગરીબીનો ફાયદો ઉઠાવે છે’ – BJP MLA
નેપાળ સરહદી વિસ્તારના તુલસીપુરના બીજેપી ધારાસભ્ય કૈલાશનાથ શુક્લાએ કહ્યું કે રાષ્ટ્રવિરોધી તત્વો ક્યારેક થારુ લોકોની ગરીબીનો લાભ ઉઠાવે છે તો ક્યારેક તેમના ઓછા શિક્ષણ દરનો. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે તેમની ભાજપ સરકાર આ મામલે ધ્યાન આપી રહી છે.
પ્રથમ અહેવાલ વાંચો : ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ: ક્યારેક હતું હિંદુઓનું ગામ, હવે સ્વસ્તિક ચિહ્નવાળાં ઘરો પર 786નું નિશાન: સરહદપાર પણ ડેમોગ્રાફીમાં બદલાવ, નેપાળમાં ઘૂસતાં જ મસ્જિદ, મદ્રેસા અને ઇસ્લામ
બીજો અહેવાલ વાંચો : ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ: ઘરો, મસ્જિદ-મદરેસાઓ પર ચાંદ-તારા સાથે લીલો ઝંડો, ધંધા-રોજગારમાં પણ દખલ: મુસ્લિમ વસ્તી વધારામાં સાથે જ નેપાળના કપિલવસ્તુના ‘કૃષ્ણ નગર’ પર ઈસ્લામિક રંગ ચડ્યો
ત્રીજો અહેવાલ વાંચો : ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ: નેપાળમાં લવ જેહાદ: વધતી મુસ્લિમ વસ્તી અને નેપાળી યુવતીઓ સાથે નિકાહના ખેલનું ‘દિલ્હી કનેક્શન’, તસ્કર ગેંગ ભારતીય સરહદ પર જોખમરૂપ
ચોથો અહેવાલ વાંચો : ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ: બૌદ્ધ આસ્થાનું કેન્દ્ર હોય કે પંચાયતનું તળાવ… બધે જ મઝારો, શ્રાવસ્તીમાં ઘરોની છત પર લહેરાતા ઈસ્લામિક ધ્વજ
