હાલ સંસદનું સત્ર ચાલી રહ્યું છે. સામાન્ય ચૂંટણીઓ બાદ યોજાયેલા આ લોકસભાના પ્રથમ સત્રમાં સ્પીકરની ચૂંટણી પણ કરવામાં આવી, જેમાં ફરી એક વખત ઓમ બિરલાની જ જીત થઈ, જેઓ આગલી ટર્મમાં પણ સ્પીકર હતા. કાર્યભાર સંભાળ્યાના પ્રથમ દિવસે તેમણે ઔપચારિક સંબોધન કર્યું, જેમાં તેમણે 1975માં ઇન્દિરા ગાંધીએ લાગુ કરી દીધેલી કટોકટી- ઇમરજન્સીનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો. ઇમરજન્સી 26 જૂનથી જ લાગુ કરવામાં આવી હતી, જ્યારે રાષ્ટ્રપતિએ હસ્તાક્ષર 25 જૂનની મધ્યરાત્રિએ કર્યા હતા.
કોંગ્રેસને સ્પીકર દ્વારા ‘કટોકટી’નો ઉલ્લેખ કરવો પસંદ પડ્યો નથી. ગુરુવારે (27 જૂન) લોકસભા સાંસદ અને કોંગ્રેસ મહાસચિવ કેસી વેણુગોપાલે સ્પીકરને પત્ર લખીને આ બાબતે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. પત્રમાં તેમણે કહ્યું કે, સ્પીકરની ખુરશી પરથી આ પ્રકારની ‘રાજકીય’ વાતો કહેવી એ સંસદના ઇતિહાસમાં અગાઉ ક્યારેય થયું નથી. આગળ કહ્યું કે, નવા ચૂંટાયેલા સ્પીકર માટે જો આ બાબત પ્રાથમિકતામાં આવતી હોય તો તે વધુ ગંભીર મુદ્દો બની જાય છે.
વેણુગોપાલે આગળ કહ્યું કે, “સંસદીય પરંપરાનું અપમાન કરતી આવી ઘટના પર હું સમગ્ર ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ વતી ગહન ચિંતા અને વ્યથા વ્યક્ત કરું છું.”
“I am writing this in the context of a very grave matter impacting upon the very credibility of institution of Parliament.
— Congress (@INCIndia) June 27, 2024
Making of such a political reference from the Chair is unprecedented in the annals of history of Parliament.
This coming from the Chair as one of the… pic.twitter.com/EEwO27kIwM
ઉલ્લેખનીય છે કે ઇમરજન્સી એક એવો મુદ્દો છે, જેના કારણે કોંગ્રેસે છેલ્લાં 75 વર્ષમાં અનેક વખત વિપક્ષોના પ્રહારોનો સામનો કરવો પડ્યો છે. ઈન્દિરા ગાંધીએ પોતાની ખુરશી બચાવવા માટે દેશને કટોકટી હેઠળ ધકેલી દીધો હતો અને બંધારણથી માંડીને લોકશાહીનું ચીરહરણ થયું હતું. આ બાબત લોકસભા સ્પીકરે જાહેરમાં પણ કહી અને ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.
ઓમ બિરલાએ કહ્યું હતું કે, “આ ગૃહ 1975માં દેશમાં આપાતકાલ લગાવવાના નિર્ણયની કડક શબ્દોમાં ટીકા કરે છે. તેની સાથે જ તમામ લોકોની સંકલ્પશક્તિઓની પ્રશંસા કરીએ છીએ, જેમણે ઇમરજન્સીનો પુરજોર વિરોધ કરીને ભારતના લોકતંત્રની રક્ષા કરવા માટે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો. 25 જૂનના એ દિવસને આપણે ભારતના ઇતિહાસના એક કાળા અધ્યાય તરીકે યાદ રાખીશું.”
Om Birla starts his new term as speaker by condemning the ‘Tanashashi’ of Indira Gandhi led Congress govt for imposing emergency. Mourns the murder of democracy in 1975 with 2-minute silence, reiterates Parliament’s resolve to protect the constitution. pic.twitter.com/E528uk9CU1
— OpIndia.com (@OpIndia_com) June 26, 2024
તેમણે આગળ કહ્યું કે, “આ દિવસે તત્કાલીન વડાંપ્રધાન ઇન્દિરા ગાંધીએ સમગ્ર દેશમાં ઇમરજન્સી લગાવી અને બાબાસાહેબ આંબેડકર દ્વારા નિર્મિત બંધારણ પર પ્રચંડ પ્રહાર કર્યા હતા. ભારતની ઓળખ સમગ્ર દુનિયામાં લોકતંત્રની જનની તરીકે છે. ભારતે હંમેશા લોકતાંત્રિક મૂલ્યોનું સમર્થન કર્યું છે. તેમ છતાં ઇન્દિરા ગાંધી દ્વારા તાનાશાહી થોપી દેવામાં આવી અને લોકતાંત્રિક મૂલ્યોને કચડવામાં આવ્યાં અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાનું ગળું ઘોંટવામાં આવ્યું.” તેમણે વિસ્તૃત રીતે જણાવ્યું હતું કે, કઈ રીતે વિપક્ષી નેતાઓને જેલમાં નાખી દેવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ ગૃહે ઇમરજન્સી સામે લડેલા નાગરિકોની સ્મૃતિમાં 2 મિનીટનું મૌન પણ પાળ્યું હતું.
સ્પીકરના આ સમગ્ર સંબોધન દરમિયાન વિપક્ષી સાંસદો નારાબાજી કરતા રહ્યા હતા. મજાની વાત એ છે કે આ જ કોંગ્રેસ અત્યારે તાનાશાહીની બૂમો પાડતી રહે છે, પણ જ્યારે ઇન્દિરા ગાંધીની ખરી તાનાશાહી જેવી કરુતૂતોની વાત આવે ત્યારે મોઢાં સિવાય જાય છે.
