મુકેશ અંબાણીની કંપની રિલાયન્સે 5G સર્વિસ લોન્ચ કરી છે. આ માટે તેમનો પુત્ર આકાશ અંબાણી પરિવાર સાથે શ્રીનાથજી મંદિર નાથદ્વારા પહોંચ્યા હતા, જ્યાં આ કાર્યક્રમ થયો હતો. હવે તમારા મનમાં ચોક્કસપણે આ પ્રશ્ન ઉદ્દભવી શકે છે કે દિલ્હી, મુંબઈ, બેંગ્લોર કે ચેન્નાઈ જેવા શહેરોમાંથી કેમ નહીં, રાજસ્થાનના રાજસમંદ સ્થિત એક નાનકડા શહેરમાંથી 5G સેવા શા માટે શરૂ કરવામાં આવી, જે સમગ્ર દેશમાં ડિજિટલ ક્રાંતિ લાવશે. આગળ વધતા પહેલા તમને જણાવી દઈએ કે નાથદ્વારા શ્રીનાથજીની નગરી છે.
રિલાયન્સ પરિવાર શ્રીનાથજીમાં ઊંડી આસ્થા ધરાવે છે, અહીંથી 4G અને 5G લોન્ચ કરવામાં આવ્યા છે
આકાશ અંબાણીએ આ મંદિરના મોતી મહેલ સંકુલમાં Reliance Jioની 5G સેવાઓ શરૂ કરી. આ કાર્યક્રમ શનિવારે (22 ઓક્ટોબર, 2022) સવારે 10:30 થી બપોરે 12 વાગ્યા સુધી ચાલ્યો હતો. નાથદ્વારામાં 5G સેવાઓ માટે 20 ટાવરની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે, જેથી લોકોને હાઇ સ્પીડ ઇન્ટરનેટ મળશે. એ પણ યાદ રાખવા જેવું છે કે 2015માં 4G સર્વિસ શરૂ કરતા પહેલા મુકેશ અંબાણીએ અહીં શ્રીનાથજીના દર્શન કર્યા હતા.
આ વર્ષે પણ લગભગ એક મહિના પહેલા તેઓ તેમની ભાવિ પુત્રવધૂ રાધિકા મર્ચન્ટ સાથે શ્રીનાથજીના દરબારમાં પહોંચ્યા હતા. તેમણે ત્યારે જ તેની જાહેરાત કરી હતી અને તે પણ ધનતેરસના અવસર પર શરૂ થઈ હતી. મુકેશ અંબાણી અને અનિલ અંબાણીના માતા કોકિલાબેન શ્રીનાથજી મંદિર ટ્રસ્ટના ઉપાધ્યક્ષ પણ છે. ધીરુભાઈ અંબાણીને પણ શ્રીનાથજીમાં ઊંડી શ્રદ્ધા હતી. મુકેશ અંબાણી ક્યારેય દેવતાની સામે પોતાનો મોબાઈલ ફોન બહાર કાઢતા નથી.
With blessings of Shrinathji, with Jio True 5G service, 5G power WiFi services are beginning in Nathdwara today. 5G is for everyone. So, it’s our effort that 5G services begin in every corner of India & Jio Tru 5G service begin at the earliest: Reliance Jio chairman Akash Ambani pic.twitter.com/QnTrhVIPdU
— ANI (@ANI) October 22, 2022
શ્રીનાથજી બાળ સ્વરૂપ ભગવાન છે. મોતી મહેલ ચોક, મહાપ્રભુની સભા, કીર્તનીયા ગલી, રતન ચોક, કમલ ચોક, ગોવર્ધન પૂજા ચોક, પ્રિતમપોળી, નક્કરખાના, કૃષ્ણ ભંડાર, ઉકેલ, ખર્ચ ભંડાર, લાલન કા ચબુતરો, પ્રસાદી ભંડાર અને નાક ચોક આ મંદિર પરિસરમાં આવે છે. ભગવાન કૃષ્ણના બાળ સ્વરૂપનું આ મંદિર હવેલી જેવું છે. આ પ્રતિમા 1672માં વ્રજથી આવી હતી. આ વલ્લભ સંપ્રદાયની મુખ્ય બેઠક છે, તેથી વૈષ્ણવ સમાજ શ્રીનાથજીમાં ઊંડી શ્રદ્ધા ધરાવે છે.
રાજસ્થાનના સજ્જસમંદમાં નાથદ્વારા ખાતે શ્રીનાથજી મંદિર: પરિચય
હવે અમે તમને શ્રીનાથજી મંદિરનો ઈતિહાસ જણાવીશું, પરંતુ તે પહેલા આપણે મંદિર વિશે જાણીએ. સૌથી પહેલા તો જાણી લો કે અહીં મુખ્ય દેવતા તરીકે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણના બાળ સ્વરૂપને પોતાના હાથની આંગળી પર ગોવર્ધન પર્વત ઉપાડતા દર્શાવવામાં આવ્યા છે. કથા એવી છે કે જ્યારે ઈન્દ્રએ બ્રજભૂમિમાં મુશળધાર વરસાદ વરસાવ્યો ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ પોતાની કનિષ્ક આંગળી પર ગોવર્ધન પર્વત ઉપાડ્યો અને તમામ લોકોને અતિવૃષ્ટિથી બચાવ્યા હતા. અંતમાં ઈન્દ્રને પોતાની ભૂલનો પસ્તાવો થયો અને ભગવાન પાસે ક્ષમા માંગી હતી.
પેઇન્ટિંગની દુનિયામાં પણ નાથદ્વારા મંદિરનું ઘણું મહત્વ છે. આ શહેર સુંદર ચિત્રોનું હબ રહ્યું છે. નાથદ્વારા શૈલીની પેઇન્ટિંગને ‘પિચવાઈ’ પણ કહેવામાં આવે છે, જે કદમાં મોટી છે અને સામાન્ય રીતે કપડાં પર બનાવવામાં આવે છે. સ્થાનિક લોકો તેને ‘ઠાકુર જી કી હવેલી’ પણ કહે છે. ‘રાજભોગ દર્શન’ સવારે લગભગ 11 વાગ્યે થાય છે, જ્યારે દિવસનું ભોજન ભગવાનને અર્પણ કરવામાં આવે છે. મંદિર પરિસરની દિવાલો પર રંગબેરંગી ચિત્રો છે. મુખ્ય મંદિરની અંદર મોબાઈલ કે કેમેરાનો ઉપયોગ કરવાની છૂટ નથી. બનાસ નદીના કિનારે વસેલા આ શહેરને તમે છોટાબ્રજ પણ કહી શકો છો.
શ્રીનાથજીની મૂર્તિ દુર્લભ આરસપહાણના કાળા પથ્થરમાંથી કોતરેલી છે. જે રથ દ્વારા આ મૂર્તિ વ્રજથી અહીં લાવવામાં આવી હતી તે રથને પણ સજાવીને સાચવવામાં આવ્યો છે. મંદિરના રસોડામાં સ્થાનિક અને મોસમી શાકભાજી તૈયાર કરવામાં આવે છે. વલ્લભાચાર્યના વંશજો આ મંદિરના કાયમી રખેવાળ છે. સમગ્ર વિસ્તારની અર્થવ્યવસ્થા પણ શ્રીનાથજી મંદિર પર નિર્ભર છે. નાથદ્વારા ‘પુદીના ચા’ માટે પણ પ્રખ્યાત છે, જ્યાં તમને ફુદીનાની ચા મળે છે.
આ અલગ-અલગ ફ્લેવરવાળી ચા સામાન્ય રીતે કુલ્હાડમાં રાખીને સર્વ કરવામાં આવે છે. ઋતુ પ્રમાણે અહીં દેવતાને પ્રસાદ ચઢાવવામાં આવે છે. જો તમારે ટ્રેન દ્વારા નાથદ્વારા જવું હોય તો તમારે માવલી જંક્શન કે જે 30 કિમી દૂર છે અથવા ઉદયપુર જંક્શન કે જે 50 કિમી દૂર છે ત્યાં ઉતરવું પડશે. ઉદયપુરમાં મહારાણા પ્રતાપ એરપોર્ટ પણ છે. અહીં આવનારા લોકો હલ્દીઘાટીની પણ મુલાકાત લે છે, જ્યાં મહારાણા પ્રતાપ અને અકબરની સેનાનું યુદ્ધ થયું હતું. તેઓ એકલિંગ જીના દર્શન પણ કરે છે.
ભગવાન કૃષ્ણના બાળ સ્વરૂપના આ મંદિરનો ઈતિહાસ
દ્વાપર યુગે ગોવર્ધન પર્વતને ઉપાડવાની કથા આજે પણ જીવંત છે. સમગ્ર વિશ્વમાં હિન્દુઓ કારતક માસના શુક્લ પક્ષની પ્રથમ તારીખે આ તહેવાર ઉજવે છે. દીપાવલીના એક દિવસ પછી આવતા આ તહેવારને ‘અન્નકૂટ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે ઇસ્લામિક શાસકો દ્વારા મંદિરોનો નાશ કરવામાં આવી રહ્યો હતો, ત્યારે વલ્લભાચાર્ય સંપ્રદાયના 2 સાધુઓ અહીં છુપાઈને આ મૂર્તિને બ્રજમાંથી લાવ્યા હતા. કારણ કે અહીં રથના પૈડા ડૂબી ગયા હોવાથી અહીં ભગવાનની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.
10 ફેબ્રુઆરી, 1672ના રોજ નાથદ્વારામાં શ્રીનાથજી મંદિરની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. મહારાજા રાજ સિંહ (1652-1680)ના સમયગાળા દરમિયાન અહીં ચિત્રકળાનો વિકાસ થયો હતો. મહારાણાએ વલ્લભાચાર્યના બે સાધુઓને આશ્રય આપ્યો હતો જેઓ આ પ્રતિમા લઈને આવ્યા હતા. તેમના નામ ગોવિંદ અને દામોદર હતા. સિહાર ગામમાં ભગવાનનું નવું મંદિર બનાવવામાં આવ્યું. બ્રજ અને મેવાડના આ સંઘે ચિત્રકળાની એક શૈલીને પણ જન્મ આપ્યો, જે નાથદ્વારા શૈલી અથવા ‘હવેલી શૈલી’ તરીકે ઓળખાય છે.
આ તે સમય હતો જ્યારે ઔરંગઝેબ સતત મંદિરોને તોડી રહ્યો હતો અને તેમાંથી ઘણાની જગ્યાએ મસ્જિદો બનાવી રહ્યો હતો. આવા સમયે મહારાણા રાજ સિંહે શ્રીનાથજીની રક્ષા માટે તેમનું શિરચ્છેદ કરવાની શપથ લીધી હતી. રાજસ્થાનમાં મહારાણા રાજ સિંહે ઔરંગઝેબનો એ જ રીતે સામનો કર્યો જે રીતે પંજાબમાં ગુરુ ગોવિંદ સિંહ અને મહારાષ્ટ્રમાં છત્રપતિ શિવાજી કરતા હતા. ઔરંગઝેબના ડરને કારણે તે સાધુઓને કોઈ આશ્રય આપવા તૈયાર નહોતું ત્યારે રાણાએ આને પડકાર તરીકે લીધું અને આ દેવતાનું રક્ષણ કર્યું.
કિશનગઢની રાજકુમારી રાણી ચારુમતીએ ઔરંગઝેબને નકારી કાઢીને રાજ સિંહ સાથે લગ્ન કર્યા હતા, જેના કારણે મુઘલ બાદશાહ તેના પર ખૂબ નારાજ હતા. તેમણે સ્પષ્ટ કહ્યું હતું કે શ્રીનાથજીની રક્ષા માટે 1 લાખ રાજપૂતો તેમના માથા કાપવા તૈયાર છે. જોધપુરની ચોપાસનીમાં શ્રીનાથજીની બળદગાડી પણ ઘણા દિવસો સુધી ઉભી હતી, ત્યાં તેમનું મંદિર પણ છે. કોટાથી 10 કિમી દૂર, જ્યાં ભગવાનની ચરણ પાદુકા રાખવામાં આવે છે, તે ચરણ ચોકી મંદિર તરીકે ઓળખાય છે.
મંદિરમાં 8 પ્રકારના દર્શન થાય છે. 1934માં ઉદયપુરના શાસકે આદેશ જારી કર્યો હતો કે મંદિરની સંપત્તિ પર મંદિરનો અધિકાર રહેશે. આ રીતે 562 પ્રકારની મંદિરની મિલકતો સાચવવામાં આવી હતી. તિલકાયત જી મહારાજ તેના મુખ્ય પૂજારી હતા, જેમને મંદિરના આશ્રયદાતા, મેનેજર અને ટ્રસ્ટી તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. આ વિસ્તારના વનવાસીઓ પણ આ મંદિરમાં વિશેષ શ્રદ્ધા ધરાવે છે, જેમને પ્રસાદનો એક ભાગ મળે છે (જેને ‘લૂંટ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે).
