ભારતીય કાયદા મંત્રાલયે ચૂંટણીકાર્ડને આધાર નંબર સાથે લિંક કરવા માટે નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું છે. આ નોટિફિકેશન બાદ હવે ચૂંટણીકાર્ડને આધાર સાથે લિંક કરવું જરૂરી બની ગયું છે. ફેક વોટર આઈડી આધાર સાથે લિંક થયા બાદ તેને રદ કરવામાં આવશે. ચૂંટણી કાયદા સુધારા અધિનિયમ 2021ની દિશામાં સરકારનું આ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ અંગે કાયદા મંત્રી કિરેન રિજિજુએ ટ્વીટ કરીને માહિતી આપી હતી.
રિજિજુએ શુક્રવારે (17 જૂન, 2022) ટ્વીટ કર્યું અને કહ્યું, “દરેક મતદારને સશક્તિકરણ તરફ પગલું! માનનીય વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની સરકાર દ્વારા ચૂંટણી પ્રક્રિયાને સુધારવા માટે ઐતિહાસિક પગલું. ભારત સરકારે ભારતના ચૂંટણી પંચ સાથે પરામર્શ કરીને ચૂંટણી કાયદા સુધારા અધિનિયમ, 2021 હેઠળ ચાર સૂચનાઓ બહાર પાડી છે.”
Empowering every voter!
— Kiren Rijiju (@KirenRijiju) June 17, 2022
Hon’ble PM Sh @narendramodi ji’s govt.’s historic step to reform the electoral process.
In consultation with the Election Commission of India, Govt. has issued four notifications under The Election Laws (Amendment) Act, 2021.#8YearsOfSeva pic.twitter.com/BIqkc5qQXX
કાયદા મંત્રાલયે ચૂંટણી પંચ સાથે પરામર્શ કર્યા પછી ચૂંટણી નોંધણી નિયમો- 1960 અને ચૂંટણીના આચાર નિયમો- 1961માં સુધારો કર્યો છે. આ સંદર્ભમાં, શુક્રવારે (17 જૂન, 2022) સરકાર દ્વારા ચાર સૂચનાઓ જારી કરવામાં આવી હતી.
આ સૂચનાઓ ગયા વર્ષના અંતમાં સંસદમાં પસાર થયેલા ચૂંટણી કાયદા સુધારા અધિનિયમ, 2021નો ભાગ છે. સરકારના આ નિર્ણય બાદ હવે કોઈ વ્યક્તિ બે મતદાર કાર્ડ રાખી શકશે નહીં. આ સાથે, સરકારે મતદાર ઓળખ કાર્ડને લગતા વધુ 3 મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લીધા છે.
સરકારના મહત્વના નિર્ણયો
નવા નિર્ણય અનુસાર, 18 વર્ષની ઉંમર પૂર્ણ કરી ચૂકેલા યુવાનો મતદાર યાદીમાં નામ નોંધાવવા માટે વર્ષમાં 4 વખત અરજી કરી શકશે. અગાઉ આ વ્યવસ્થા વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર હતી. જેના કારણે મતદાર યાદીમાં નામ ઉમેરવા માટે એક વર્ષ સુધી રાહ જોવી પડી હતી.
ત્રીજા નિર્ણયમાં સરકારે મતદાર આઈડી કાર્ડમાં પત્નીને લાઈફ પાર્ટનર શબ્દ સાથે બદલવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ સેવા મતદારની પત્ની અથવા પતિને તેમનો મત આપવા માટે સુવિધા આપશે. તેમને સામાન્ય માણસ સિવાય પોતાનો મત આપવા માટે વિશેષ સુવિધા આપવામાં આવશે. સેવા મતદારો તે છે જેઓ દૂરના વિસ્તારોમાં અથવા વિદેશમાં પોસ્ટેડ હોય છે.
આ નિર્ણય હેઠળ, ચૂંટણી પંચ ચૂંટણીમાં રોકાયેલા કર્મચારીઓ અને સુરક્ષા દળોને સમાવવા અથવા ચૂંટણી સંબંધિત સામગ્રી રાખવા માટે કોઈપણ જગ્યાની માંગ કરી શકે છે. આનાથી ચૂંટણી ફરજ બજાવતા કર્મચારીઓને પણ સુવિધા મળશે.
દિલ્હી હાઈકોર્ટનો ચૂંટણી પંચને નિર્દેશ
ચૂંટણી સુધારણા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભરતા, દિલ્હી હાઈકોર્ટે 16 જૂન, 2019 ના રોજ ચૂંટણી પંચને મતદાર કાર્ડને આધાર કાર્ડ સાથે લિંક કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. બીજેપી નેતા અને સુપ્રીમ કોર્ટના એડવોકેટ અશ્વિની ઉપાધ્યાયે આ અંગે દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી હતી.
તેમની અરજીમાં ઉપાધ્યાયે કહ્યું હતું કે મતદાર આઈડીને આધાર કાર્ડ સાથે લિંક કરવાથી દેશમાં ચૂંટણી દરમિયાન નકલી મતદાનને રોકવામાં મદદ મળશે અને મહત્તમ નાગરિકોની ભાગીદારી સુનિશ્ચિત થશે.
એડવોકેટ ઉપાધ્યાયે દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરેલી તેમની અરજીમાં દલીલ કરી હતી કે આધાર નંબરને મતદાર આઈડી કાર્ડ સાથે લિંક કરવાથી કોઈપણ રીતે બંધારણમાં સમાવિષ્ટ મૂળભૂત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન થશે નહીં, પરંતુ તે સુધારા તરફનું એક મહત્વપૂર્ણ પગલું હશે.
અશ્વિની ઉપાધ્યાયે અરજી દાખલ કરીને સૂચન કર્યું હતું
એડવોકેટ ઉપાધ્યાયે પોતાની અરજીમાં ઈ-વોટિંગ સિસ્ટમ વિશે જણાવ્યું હતું કે આ સિસ્ટમમાં ચૂંટણી પહેલા દર વખતે ડેટાબેઝ અપડેટ કરવામાં આવશે. વેરિફિકેશન પછી, સિસ્ટમ મતદારની વિગતો જેમ કે આધાર નંબર, નામ, સરનામું અને જન્મ તારીખ બતાવશે, જે પહેલાથી જ આધારના ડેટાબેઝમાં સંગ્રહિત હશે. ત્યારબાદ સિસ્ટમ મતદારની ફિંગર પ્રિન્ટ માંગશે.
તેમણે વધુમાં કહ્યું હતું કે જો આધારના ડેટાબેઝમાં ફિંગરપ્રિન્ટ એક સાથે મેળ ખાય છે, તો પછીનું પેજ ખુલશે અને પાર્ટીના ચિન્હ સાથે ઉમેદવારની યાદી બતાવવામાં આવશે. જ્યારે મતદાર ઉમેદવારને પસંદ કરે છે અને તેની પસંદગીની પુષ્ટિ કરે છે, ત્યારે સિસ્ટમ ‘વોટ સક્સેસફુલ’ બતાવશે.
