અમેરિકાની સર્વોચ્ચ અદાલતે ગુરુવારે (29 જૂન 2023) એફિર્મેટીવ એક્શન જેવા આરક્ષણ પર એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય આપ્યો, જેની સમગ્ર વિશ્વમાં ચર્ચા થઈ રહી છે. સર્વોચ્ચ અદાલતે યુનિવર્સિટીઓમાં જાતિના આધારે પ્રવેશને ફગાવી દીધો હતો. કોર્ટે સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે હવે પ્રવેશ માટે જાતિને આધાર ગણવામાં આવશે નહીં.
સુપ્રીમ કોર્ટના આ નિર્ણયે દાયકાઓથી ચાલી રહેલી ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પ્રવેશ પ્રક્રિયાને સંપૂર્ણપણે પલટી નાખી છે. સુપ્રીમ કોર્ટના આ નિર્ણયથી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન અને પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ બરાક ઓબામા દુખી છે. અશ્વેત અને એશિયન અમેરિકન વિદ્યાર્થીઓને આ નિર્ણયથી નકારાત્મક અસર થઈ છે.
સર્વોચ્ચ અદાલતે હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટી, દેશની સૌથી જૂની ખાનગી યુનિવર્સિટી અને યુનિવર્સિટી ઓફ નોર્થ કેરોલિના (UNC), ચેપલ હિલ ખાતેની સૌથી જૂની જાહેર યુનિવર્સિટીની એ પ્રથાઓને ફટકો માર્યો હતો જે અંતર્ગત પ્રવેશ દરમિયાન જાતિને સૌથી મોટું પરિબળ માનવામાં આવતું હતું.
સર્વોચ્ચ અદાલતે, બે અલગ-અલગ ચુકાદાઓમાં જણાવ્યું હતું કે આ પ્રથાઓ 14મા સંશોધન દ્વારા આપવામાં આવેલ સમાન સુરક્ષાનું ઉલ્લંઘન કરે છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ જ્હોન રોબર્ટ્સે બે યુનિવર્સિટીઓમાં જાતિના આધારે પ્રવેશ પ્રથાને હટાવવા માટે કોર્ટનો અભિપ્રાય લીધો હતો.
મુખ્ય ન્યાયાધીશ રોબર્ટ્સે 6-3 બહુમતી અભિપ્રાય બાદ તેમના નિર્ણયમાં આ પરંપરાને પલટી નાખી હતી. તેમણે કહ્યું કે આ પરંપરાઓ જાતિને નકારાત્મક રીતે નિયુક્ત કરે છે અને તેમાં વંશીય સ્ટીરિયોટાઇપિંગનો સમાવેશ થાય છે અને તાર્કિક તર્કનો અભાવ છે.
તેમણે કહ્યું, “અમે ક્યારેય પ્રવેશ કાર્યક્રમને આ રીતે ચલાવવાની મંજૂરી આપી નથી અને આજે પણ કરીશું નહીં. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, વિદ્યાર્થીઓને સાથે જાતિના આધારે નહીં પણ વ્યક્તિ તરીકેના તેમના અનુભવોના આધારે વ્યવહાર કરવો જોઈએ.”
પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ઓબામા અને તેમના પત્ની નાખુશ
પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ બરાક ઓબામા અને તેમની પત્ની સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયથી દુખી છે. ઓબામાએ તેમની પત્નીના ટ્વીટનો જવાબ આપતા કહ્યું કે, “વધુ ન્યાયી સમાજના નિર્માણ માટે હકારાત્મક પગલાં ક્યારેય સંપૂર્ણ જવાબ નહોતા. પરંતુ, અમેરિકાની મોટાભાગની અગ્રણી સંસ્થાઓમાંથી વ્યવસ્થિત રીતે બાકાત રાખવામાં આવેલા વિદ્યાર્થીઓની પેઢીઓ માટે – આનાથી અમને બતાવવાની તક મળી કે અમે આના કરતાં વધુ મૂલ્યવાન છીએ.”
Affirmative action was never a complete answer in the drive towards a more just society. But for generations of students who had been systematically excluded from most of America’s key institutions—it gave us the chance to show we more than deserved a seat at the table.
— Barack Obama (@BarackObama) June 29, 2023
In the… https://t.co/Kr0ODATEq3
તેમણે કહ્યું કે “હકારાત્મક પગલાંની નીતિઓએ તેમને અને તેમની પત્ની મિશેલ સહિત વિદ્યાર્થીઓની પેઢીઓને સાબિત કરવાની મંજૂરી આપી કે અમે તેમના છીએ. આ નીતિઓ એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે જરૂરી હતી કે તમામ વિદ્યાર્થીઓ, જાતિને અનુલક્ષીને, સફળ થવાની તક મળે.”
