દેશના પ્રથમ પીએમ જવાહરલાલ નેહરુ પર વારંવાર કાશ્મીર સમસ્યાને નજરઅંદાજ કરવાનો આરોપ લાગે છે. કહેવાય છે કે, જો નેહરુએ 370 લાદીને કાશ્મીર માટે અલગ ધ્વજ, અલગ બંધારણ, અલગ વડાપ્રધાનને મંજૂરી ન આપી હોત તો આજે કાશ્મીર આતંકવાદની આગમાં સળગતું ન હોત. હવે ખાલિસ્તાન ચળવળને લઈને આવો જ એક સનસનીખેજ ખુલાસો સામે આવ્યો છે. ઓપરેશન બ્લુ સ્ટારમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવનાર ભારતીય સેનાના લેફ્ટનન્ટ જનરલ (નિવૃત્ત) કુલદીપ સિંહ બ્રારે આ મામલે ઘણા મહત્વપૂર્ણ રહસ્યો ખોલ્યા છે.
અહેવાલો અનુસાર તેમણે કહ્યું છે કે પંજાબમાં ખાલિસ્તાન ચળવળને લઈને આતંકીઓ ફરી માથું ઊંચકી રહ્યા છે અને પાડોશી દેશ પાકિસ્તાન તેમને મદદ કરી રહ્યું છે. નોંધનીય છે કે, લેફ્ટનન્ટ જનરલ બ્રારે 1971ના ભારત-પાક યુદ્ધ અને બાંગ્લાદેશની આઝાદીમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. તેઓ ઓપરેશન બ્લૂ સ્ટારના કમાન્ડિંગ ઓફિસર પણ હતા, જેના કારણે તેઓ ખાલિસ્તાની આતંકવાદીઓની હિટલિસ્ટમાં પણ હતા. આ કારણોસર, 10 વર્ષ પહેલા લંડનમાં તેમના પર જીવલેણ હુમલો થયો હતો, જેમાં તેઓ માંડ માંડ બચ્યા હતા.
કોંગ્રેસ અને અકાલી દળ રાજકારણમાં વ્યસ્ત રહ્યા અને પંજાબ સળગતું રહ્યું
જનરલ કુલદીપ બ્રારે કહ્યું છે કે ઈન્દિરા ગાંધીની ઉશ્કેરણી પર જ જરનૈલ સિંહ ભિંડરાવાલે ખૂબ જ મજબૂત બન્યો હતો. તે પછી જ્યારે તે નિરંકુશ રીતે આગળ વધ્યો ત્યારે ઓપરેશન બ્લુ સ્ટારનો આદેશ આપવામાં આવ્યો. જો કે, ત્યાં સુધીમાં ઘણું મોડું થઈ ગયું હતું અને ભિંડરાવાલે એક સંપ્રદાય બની ગયો હતો.
જનરલ બ્રારે કહ્યું, “તે સંકટ સમયે કોંગ્રેસ, અકાલી જેવી પાર્ટીઓ રાજનીતિ કરવામાં વ્યસ્ત હતી. એ વાત સાચી છે કે રાજકીય પક્ષોએ ભિંડરાવાલેના પ્રભાવને વધાર્યો હતો.”
ડીઆઈજીની હત્યા કરી લાશ સુવર્ણ મંદિરની સામે ફેંકી દેવામાં આવી
તેમણે આગળ કહ્યું, “1980ના દાયકામાં પંજાબની સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ થઈ ગઈ હતી. કાયદો અને વ્યવસ્થા ખોરવાઈ ગઈ હતી. પોલીસ નિષ્ક્રિય બળ બની ગઈ હતી. ઘણા લોકો જરનૈલ સિંહ ભિંડરાવાલેને સ્વીકારતા હતા. તે રોડે નામના ગામમાં રહેતો હતો અને લોકોને ઉપદેશ આપતો હતો. આ પછી પંજાબનું પતન થવા લાગ્યું અને ભિંડરાનવાલે એક શક્તિશાળી વ્યક્તિ બની ગયો.”
“પંજાબમાં નિર્દોષ લોકોની હત્યા થઈ રહી હતી, ડ્રગ્સ અને હથિયારોની દાણચોરી થઈ રહી હતી અને બેંકો લૂંટાઈ રહી હતી.” જનરલ બ્રારે કહ્યું કે તે સમયે કાયદો અને વ્યવસ્થા સંપૂર્ણપણે તૂટી ગઈ હતી અને ભિંડરાવાલે ખૂબ શક્તિશાળી બની ગયો હતો. જનરલ બ્રારે કહ્યું, ” એક ડીઆઈજીની હત્યા કરીને સુવર્ણ મંદિરની બહાર ફેંકી દેવામાં આવ્યો હતો. પોલીસ પણ તેની સામે કોઈ કાર્યવાહી કરતા ડરવા લાગી હતી.”
ઇન્દિરા ગાંધીએ જ ભિંડરાવાલેને મોટો કર્યો હતો
તેમણે દાવો કર્યો હતો કે ‘ભિંડરાવાલેને કેન્દ્રની કોંગ્રેસ સરકાર તરફથી સંપૂર્ણ સમર્થન મળી રહ્યું હતું. વર્ષો-વર્ષ ભિંડરાવાલે ભોંયતળિયેથી સિંહાસન સુધી પહોંચી ગયો હતો અને આ બધું ઈન્દિરા ગાંધીની નજર સામે થઈ રહ્યું હતું. 1980 સુધી બધું બરાબર ચાલ્યું. પરંતુ, 1981થી 84 સુધી પંજાબમાં કાયદો અને વ્યવસ્થાની સ્થિતિ ઘણી હદે કથળી રહી હતી. બધે લૂંટફાટ, લૂંટફાટ અને હત્યાઓ થઈ રહી હતી.’ જ્યારે ભિંડરાનવાલે ઊંચાઈએ પહોંચ્યા ત્યારે તત્કાલીન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીએ તેના પર હુમલો કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. એટલું જ નહીં બ્લુ સ્ટાર ઓપરેશન દરમિયાન તેમની (જનરલ બ્રાર) પસંદગી કરવામાં આવી હતી.
તેમણે આગળ કહ્યું કે ‘1984ની શરૂઆતમાં પંજાબમાં ભાવનાઓ એટલી મજબૂત હતી કે ભિંડરાવાલે ખાલિસ્તાનને અલગ દેશ તરીકે જાહેર કરવા જઈ રહ્યો હતો.’ જનરલ બ્રારે પણ આંદોલન પાછળ યુવાનોમાં બેરોજગારીનું મુખ્ય કારણ ગણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું, ‘ત્યારબાદ ખાલિસ્તાનને લઈને આંદોલન શરૂ થયું. તે સમયે પંજાબમાં બેરોજગારી ઘણી વધારે હતી. યુવાનો પાસે નોકરી ન હતી. યુવકો બાઇક પર પિસ્તોલ લઈને ફરતા હતા. મિની ગુંડાઓ પણ હતા. રાજ્ય પર ભિંડરાવાલેનું સંપૂર્ણ નિયંત્રણ હતું.’
પંજાબમાં ખાલિસ્તાની ચળવળ ફરી માથું ઉંચકવા લાગી
જ્યારે ખાલિસ્તાની ચળવળને પુનર્જીવિત કરવાના પ્રયાસો વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું, ‘તે ભયાનક છે. હું બ્રિટન જાઉં છું, હું સાઉથોલ જાઉં છું, મને બધે ભિંડરાવાલેની તસવીર દેખાય છે. વિદેશ ગયેલા આપણા વિદેશી ભારતીયોનું શું થયું?’
પંજાબમાં ખાલિસ્તાની ચળવળના હાલના માહોલ પર તેમણે કહ્યું, “હા, પંજાબમાં ખાલિસ્તાની ચળવળનું પુનરુત્થાન થઈ રહ્યું છે. પાકિસ્તાન પણ તેમને મદદ કરી રહ્યું છે. લંડન, કેનેડા, અમેરિકા અને પાકિસ્તાન બધા મળીને અહીં ખાલિસ્તાન ચળવળને પુનર્જીવિત કરવા માંગે છે.”
