પાત્રા-ચાલ પીડિતોની કરુણ કથા, શિવસેના સાંસદ સંજય રાઉત પાત્રા ચાલ કેસને કારણે ચર્ચામાં છે. આ કૌભાંડ 1034 કરોડ રૂપિયાથી વધુનું હોવાનું કહેવાય છે. જ્યારે કોર્ટે પત્રચાલ કૌભાંડમાં સંજય રાઉતને 4 ઓગસ્ટ સુધી ED રિમાન્ડ પર મોકલ્યા છે, ત્યારે આ કાર્યવાહીથી પાત્રા-ચાલ પીડિતોમાં આશા જાગી છે કે તેઓ હવે તેમના સપનાનું ઘર મેળવી શકશે.
ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસે કેટલાક રહેવાસીઓ સાથે વાત કરી જેમણે આ બાબતે તેમની વ્યથા વ્યક્ત કરી હતી. તેમાંથી એક ગોરેગાંવમાં 6 લોકોના પરિવાર સાથે ભાડાના મકાનમાં રહેતા સંજય નાઈક છે, જેમણે 30 વર્ષની ઉંમરે નવું ઘર મેળવવા માટે સિદ્ધાર્થ નગરમાં પોતાનું 47 એકરમાં ફેલાયેલું પત્રા ચાલ સ્થિત ઘર ખાલી કર્યું હતું. ત્યાર બાદ તેમને ત્રણ વર્ષમાં પોતાનું ઘર આપવાનું સપનું બતાવવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ આજે 14 વર્ષ પછી પણ તેઓ ઘર મળવાની રાહ જોઈ રહ્યા છે.
નાઈક હજુ પણ પાત્રા ચાલના અન્ય 671 ભાડૂતો સાથે તેમનું ઘર મેળવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે. તે સમયે દરેક વ્યક્તિએ તેમના ઘર મહારાષ્ટ્ર હાઉસિંગ એન્ડ એરિયા ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી (MHADA)ને સોંપી દીધા હતા.
નાઈક જેવા અન્ય ઘણા લોકોએ દાવો કર્યો છે કે પત્રા ચાલ ખાલી કર્યા પછી, તેઓએ બીજે રહેવા માટે ભાડું ચૂકવવા માટે તેમના સોનાના દાગીના ગીરો પણ રાખવા પડ્યા હતા. નાઈકનું કહેવું છે કે તેની કમાણીમાંથી 20 હજાર રૂપિયા દર મહિને બસનું ભાડું ચૂકવવા જાય છે અને બાકીના ખર્ચાએ મુંબઈ જેવા શહેરમાં તેની કમર તોડી નાખી છે. તેઓ કહે છે કે જો પ્રોજેક્ટમાં વિલંબ થશે તો અમને ભાડું પણ મળતું નથી જેનું વચન અમને આપવામાં આવ્યું હતું.
પાત્રા ચાલના રહેવાસીઓ કહે છે કે કરાર મુજબ, ડેવલોપરોએ પ્રોજેક્ટ પૂરો ન થાય ત્યાં સુધી દર મહિને તમામ 672 ભાડૂતોને ભાડું ચૂકવવાનું હતું. જ્યારે ભાડું 2014-15 સુધી જ ચૂકવાયું હતું. બાદમાં GACPL સાથે સંકળાયેલા કૌભાંડને કારણે સમગ્ર પ્રોજેક્ટને છ વર્ષથી વધુ સમય માટે રોકી દેવામાં આવ્યો હતો. આ પછી, આ પ્રોજેક્ટ પર કામ ફેબ્રુઆરી 2022 માં ફરી શરૂ થઈ શક્યું.
ત્યાંજ હજુ પણ પાત્રા ચાલને બદલે રહેણાંક પ્રોજેક્ટ પર બાંધકામના કોઈ અસાર દેખાઈ નથી રહ્યા. તસ્વીરોમાં બેરીકેટ્સ દેખાય છે. નરેશ સાવંત, ભાડૂઆત અને ચાલની કો-ઓપરેટિવ સોસાયટીના સભ્યએ ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું હતું કે સેંકડો પરિવારો કે જેઓ પહેલા ચાલમાં રહેતા હતા તેઓ હવે મુંબઈ મેટ્રોપોલિટન વિસ્તારમાં ફેલાયેલા છે. મુંબઈમાં એક રૂમના મકાનનું ભાડું પણ 20 હજારથી વધુ હોવાને કારણે અમને રોજેરોજ લાંબા અંતરની મુસાફરી કરવાની ફરજ પડે છે. જે દરેક જણ આપી શકતા નથી, તેથી દરેક જણ દૂર દૂર સુધી વિસ્તરાયેલા છે. જેમ કે વિરાર, વસઈ, નાલાસોપારા, કલ્યાણ, ડોમ્બિવલી અને નવી મુંબઈ. કેટલાક તેમના ગામ પાછા ગયા છે. અને તમામ આશાઓ મૂકી દીધી છે.
સાવંત એમ પણ કહે છે, “ઓછામાં ઓછા 100-150 રહેવાસીઓ મૃત્યુ પામ્યા છે, જેઓ પોતાના ઘરનું સ્વપ્ન જોવા માટે દોઢ દાયકાથી રાહ જોતા હતા. પરિવારોને પણ ભાડું મળ્યાને છ વર્ષથી વધુ સમય થઈ ગયો છે. અમે મ્હાડાને વિનંતી કરી રહ્યા છીએ પરંતુ કંઈ થયું નથી.”
તેમણે કહ્યું હતું કે જ્યારે તત્કાલિન મુખ્ય પ્રધાન ઉદ્ધવ ઠાકરેએ ફેબ્રુઆરી 2021 માં પ્રોજેક્ટ પર ફરીથી કામ શરૂ કર્યું ત્યારે રાજ્ય સરકારે જાહેરાત કરી હતી કે તે માર્ચથી ભાડું ચૂકવવાનું શરૂ કરશે. હવે ઓગસ્ટ 2022 આવી ગયો છે પરંતુ હજુ સુધી ભાડું મળ્યું નથી. વધુમાં તેઓ કહે છે કે, “ઘણા લોકોએ પોતાનું ઘર ન હોવાને કારણે લગ્ન પણ નથી કર્યા. કારણ કે લગ્નના કિસ્સામાં લોકો જાણવા માંગે છે કે વર પાસે શું છે? તેની પાસે પોતાનું ઘર છે કે નહીં. અમારા કિસ્સામાં, અમારી પાસે ઘર છે તો ખરા, પરંતુ અમે એ ઘર બતાવી શકતા નથી.”
શું છે પાત્રા ચાલ જમીન કૌભાંડ?
આ કૌભાંડ વર્ષ 2007માં શરૂ થયું હતું. તે પછી, મહારાષ્ટ્ર હાઉસિંગ એરિયા ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી (MHADA)ની માલિકીની 47 એકર જમીન પર 672 ભાડૂતો રહેતા હતા. આ 672 ભાડૂતોના પુનર્વસન માટે, પાત્રા ચાલ પ્રોજેક્ટ હેઠળ ચાલના વિકાસનું કામ પ્રવીણ રાઉતની કંપની ગુરુ આશિષ કન્સ્ટ્રક્શન એન્ડ હાઉસિંગ ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર લિમિટેડને સોંપવામાં આવ્યું હતું.
કોન્ટ્રાક્ટમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે 47 એકરમાં બનેલી બિલ્ડિંગના 672 ફ્લેટ ચાલના ભાડૂતોને આપવાના રહેશે અને 3,000 ફ્લેટ MHDAને સોંપવાના રહેશે. બાદમાં બાકીની જમીનના વેચાણ અને વિકાસ માટે પણ પરવાનગીની જરૂર પડશે. હવે ચાલ ડેવલપમેન્ટના કોન્ટ્રાક્ટમાં બધું નક્કી હતું. પરંતુ કૌભાંડ ત્યારે શરૂ થયું જ્યારે કંપનીએ ન તો જગ્યાનો વિકાસ કર્યો, ન તો ભાડૂતોને મકાન આપ્યા કે ન તો મ્હાડાને ફ્લેટ આપ્યા.
પ્રાઈવેટ કંપની પર આરોપ છે કે 47 એકર જમીન પર ગરીબો માટે ફ્લેટ બનાવવાને બદલે તેણે 9 અલગ-અલગ બિલ્ડરોને વેચી દીધા અને કરોડોની કમાણી કરી. જ્યારે મ્હાડાને આ વિશે ખબર પડી, ત્યારે 2018માં એફઆઈઆર નોંધાઈ અને કેસ ક્રાઈમ વિંગમાં ગયો. આ પછી 2020માં પ્રવીણ રાઉતની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને ત્યાંથી આ કેસ સાથે સંજય રાઉતનું કનેક્શન શરૂ થયું હતું.
