કોંગ્રેસના પૂર્વ અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધીએ સોમવારે (3 એપ્રિલ, 2023) ગુજરાત સ્થિત સુરત કોર્ટમાં તેમની સજા અંગે અપીલ કરી હતી. આ દરમિયાન તેમણે ન્યાયિક પ્રક્રિયાને પોતાના શક્તિ પ્રદર્શનનું માધ્યમ બનાવ્યું. કોંગ્રેસને મોટા ધાડા લઈને રાહુલ ગાંધી સુરત પહોંચ્યા હતા.
રાહુલ ગાંધીની સાથે તેમની બહેન પ્રિયંકા ગાંધી, કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગે, કોંગ્રેસ શાસિત રાજ્યોના મુખ્યમંત્રીઓ – અશોક ગેહલોત, સુખવિંદર સિંહ સુખુ અને ભૂપેશ બઘેલ ઉપરાંત અનેક સાંસદો પણ હતા. સૌથી મોટી વાત એ છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન રાહુલ ગાંધીએ કોમર્શિયલ ફ્લાઈટમાં ઉડવાનું પસંદ કર્યું. ચાર્ટર્ડ પ્લેનનો ઉપયોગ કરનાર નેતા માટે આ અસામાન્ય છે, તે તેમાં રાજકારણ પણ દર્શાવે છે.
બસમાં બેસીને રાહુલ ગાંધી કોંગ્રેસના નેતાઓ સાથે કોર્ટ પહોંચ્યા હતા. સુરતની એડિશનલ સેશન્સ કોર્ટના ન્યાયાધીશે રાહુલ ગાંધીને તેમની દોષિત ઠરાવી સામેની તેમની અપીલના નિકાલ સુધી જામીન આપ્યા હતા. આ સાથે જજ રોબિન મોગેરાએ સુનાવણીની આગામી તારીખ 13 એપ્રિલ 2023 નક્કી કરી હતી અને તેમને કોર્ટમાં વ્યક્તિગત હાજરીમાંથી પણ મુક્તિ આપી હતી.
બાર એન્ડ બેન્ચના જણાવ્યા અનુસાર, રાહુલ ગાંધીની સુરત કોર્ટમાં તેમની રજૂઆતમાં સૌથી અગ્રણી દલીલો પૈકીની એક એ હતી કે ન્યાયાધીશે તેમના કદને કેવી રીતે યોગ્ય શ્રેય આપવો જોઈએ. રાહુલ ગાંધીએ તેમની રજૂઆતમાં કહ્યું, “એવું અપેક્ષિત છે કે ટ્રાયલ જજ બે વર્ષની સજા, એટલે કે ફરજિયાત ગેરલાયકાતના પરિણામોથી વાકેફ હશે. આવી ગેરલાયકાત એક તરફ મતદારોના આદેશને નકારવા અને બીજી તરફ તિજોરી પર ભારે બોજ સમાન છે. તેથી, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે ન્યાયાધીશ સજાના ક્રમમાં આ પ્રકૃતિના પરિણામનો ઉલ્લેખ કરશે.”
વાસ્તવમાં, રાહુલ ગાંધીનું કહેવું છે કે ન્યાયાધીશ દ્વારા તેમને આપવામાં આવેલી સજા લોકશાહીની વિરુદ્ધ હતી, કારણ કે તેણે રાહુલ ગાંધીને લોકસભામાંથી ગેરલાયક ઠેરવ્યા હતા. ન્યાયાધીશને આ પરિણામ વિશે ‘જાણ’ હોવું જોઈએ. રાહુલ ગાંધીની દલીલ એ કહેવા સમાન છે કે ઉદ્યોગપતિને યોગ્ય સજા ન થવી જોઈએ, કારણ કે તેના વ્યવસાયને નુકસાન થશે.
વાસ્તવમાં રાહુલ ગાંધી એ જ કહી રહ્યા છે, જે તેમની પાર્ટીના નેતાઓ તેમના પરિવાર વિશે કહેતા રહે છે. કોંગ્રેસના મજબૂત નેતા અને રાજ્યસભાના સાંસદ પ્રમોદ તિવારીએ રાહુલ ગાંધીને બે વર્ષની સજા ફટકાર્યા બાદ કહ્યું હતું કે ગાંધી પરિવાર માટે અલગ કાયદો હોવો જોઈએ. તિવારીએ કહ્યું હતું કે જો કોર્ટે રાહુલ ગાંધીના પરિવાર અને તેમની પૃષ્ઠભૂમિને ધ્યાનમાં રાખીને પોતાનો ચુકાદો આપ્યો હોત તો તેમનું સભ્યપદ ગુમાવ્યું ન હોત. એટલા માટે રાહુલ ગાંધીના પરિવાર માટે અલગ કાયદો હોવો જોઈએ. રાહુલ પણ કંઈક આવું માને છે.
રાહુલ ગાંધી અને તેમનો પરિવાર તેમ જ કોંગ્રેસીઓ માને છે કે ગાંધી પરિવાર કાયદાથી ઉપર છે અને ન્યાયતંત્રએ પોતે જ તેમની સામે નમવું જોઈએ. અપીલમાં વધુમાં જણાવાયું છે કે યોગ્ય સજા અંગે ટૂંકી તપાસ હાથ ધરવામાં આવી હતી. જેમાં નીચલી અદાલતે પક્ષકારોને પુરતી તક આપ્યા વિના મહત્તમ સજા ફટકારવાનું કામ કર્યું હતું.
રાહુલ ગાંધી ખૂબ જ નારાજ દેખાય છે કે કોર્ટે તેમને તક ન આપી અને તેમને તાત્કાલિક કાયદાકીય પ્રક્રિયાને અનુસરવા કહ્યું. દેખીતી રીતે રાહુલ ગાંધી કોર્ટને તેમના કદ વિશે જણાવવા માંગતા હતા. અપીલમાં તેમના દ્વારા આપવામાં આવેલી આ બે દલીલો એ સાબિત કરે છે કે ન્યાયતંત્રએ હંમેશા તેમના ભદ્ર વર્ગ સાથે જોડાયેલા હોવા અંગે જાગૃત રહેવું જોઈએ.
