મહારાષ્ટ્રમાં ભાજપની આગેવાની હેઠળના મહાયુતિ (Mahayuti) ગઠબંધને મળેલી ઐતિહાસિક જીતની ચારેબાજુ ચર્ચા થઈ રહી છે. આમાં સૌથી વધુ ચર્ચા ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથની ‘બટેંગે તો કટેંગે’, ‘એક રહેંગે તો નેક રહેંગે’ અને મહારાષ્ટ્રમાં તેમની 11 રેલીઓની છે. ‘વોટ જેહાદ’ની આશંકાઓ વચ્ચે મહારાષ્ટ્રમાં તેમણે 17 ઉમેદવારો માટે પ્રચાર કર્યો. જેમાંથી 15 ઉમેદવારો જીત્યા હતા. તેમાંથી ભાજપે અકોલા પશ્ચિમની એક બેઠક માત્ર 1283 મતથી ગુમાવી છે. તે જ સમયે, ઝારખંડમાં સીએમ યોગીએ કુલ 18 સીટો પર પ્રચાર કર્યો. જેમાંથી 8 બેઠકો જીતી હતી. તે જ સમયે, એવી ઘણી બેઠકો હતી જ્યાં વિપક્ષ માત્ર થોડા હજાર મતોથી જીત્યો હતો. આ બધા વચ્ચે RSSએ પણ મહત્વપૂર્ણ ભાગ ભજવ્યો.
આ સિવાય પીએમ મોદીની વિસ્ફોટક રેલી અને ‘એક હૈ તો સેફ હૈ’ જેવા નારા, ‘લાડલી બહના યોજના’, ભાજપ સરકારની વિકાસલક્ષી નીતિ અને વિપક્ષની તુષ્ટિકરણની રાજનીતિ મહાયુતિની જીતના મુખ્ય પરિબળો હતા. જો આપણે આ તમામ મુખ્ય પરિબળોને બાજુએ રાખીએ અને મહારાષ્ટ્રની ચૂંટણી દરમિયાન રાજકીય પક્ષોની વ્યૂહરચના પર ઊંડાણપૂર્વક નજર કરીએ, તો તેની પાછળનું એક મુખ્ય કારણ ‘વોટ જેહાદ’ને (Vote Jihad) વિપક્ષનું સમર્થન અને તેની વિરુદ્ધ સર્જાયેલું વાતાવરણ હતું. વોટ જેહાદની અસર ઘટાડવામાં રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘે (RSS) મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી.
તાજેતરમાં યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીમાં મહા વિકાસ આઘાડીને (MVA) મોટી સફળતા મળી હતી. તેમના ઉમેદવારોએ રાજ્યની કુલ 48 બેઠકોમાંથી 14 બેઠકો જીતી હતી. ભાજપે તેને વોટ જેહાદ ગણાવ્યું હતું. ભાજપના નેતાઓએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે લોકસભામાં આ 14 હિંદુ ઉમેદવારોને હરાવવા માટે ચોક્કસ સમુદાયના (મુસ્લિમ) લોકોએ એક થઈને મતદાન કર્યું હતું. ઓક્ટોબરમાં દેવેન્દ્ર ફડણવીસે કહ્યું હતું કે કેટલાક લોકોને લાગે છે કે સંગઠિત થઈને તેઓ હિન્દુત્વને નીચે લાવી શકે છે. આ પછી રાજ્યમાં ‘વોટ જેહાદ વિરુદ્ધ ધર્મયુદ્ધ’ના નારા લાગ્યા.
મુસ્લિમ વેપારીઓએ કરી પૈસાની રેલમછેલ
વાસ્તવમાં, ભાજપ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલ વોટ જેહાદનો મુદ્દો અકારણ નહોતો. ચૂંટણી દરમિયાન તેની સત્યતાની પુષ્ટિ કરવા માટે ઘણી ઘટનાઓ પ્રકાશમાં આવી હતી. મહારાષ્ટ્રના માલેગાંવમાં 12 છોકરાઓના ખાતામાં ₹90 કરોડ આવ્યા. આ ખાતાઓ છેતરપિંડીથી ખોલવામાં આવ્યા હતા. ભાજપે કહ્યું કે આ પૈસા વોટ જેહાદમાં વાપરવા માટે મોકલવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે આ મામલાની તપાસ કરવામાં આવી તો પૈસા મોકલનાર વ્યક્તિ મહારાષ્ટ્રનો મુસ્લિમ વેપારી સિરાજ અહેમદ હોવાનું બહાર આવ્યું. બાદમાં EDએ તેના સ્થાન પર દરોડા પાડ્યા અને ₹125 કરોડની ઉચાપત પ્રકાશમાં આવી હતી.
મુસ્લિમ મતદારોને એક કરવા લાગી પડી 180 NGO
ભાજપના નેતાઓનો આરોપ છે કે વોટ જેહાદ માટે મોટા પાયે પૈસાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ સિવાય મહારાષ્ટ્રમાં ગેરકાયદેસર રીતે રહેતા બાંગ્લાદેશી અને રોહિંગ્યા મુસ્લિમોને મતદાર કાર્ડ બનાવવામાં આવ્યા હતા અને તેમને મહાયુતિ વિરુદ્ધ મતદાન કરવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું. મહારાષ્ટ્રમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા 180થી વધુ NGO ભાજપ વિરુદ્ધ મુસ્લિમ મતો એકત્ર કરવા માટે કામ કરી રહી હતી. આ એનજીઓએ એકલા મુંબઈમાં 9 લાખ મુસ્લિમ મતદારોને જોડ્યા હતા.
આ NGOના લોકો મુસ્લિમ સમુદાયની વચ્ચે જાય છે, તેમને સમજાવે છે અને પછી મતદાન વધારવા માટે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ઇસ્લામિક સંગઠનોએ છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં મુસ્લિમ સમુદાય સુધી પહોંચવા માટે અનેક અભિયાનો શરૂ કર્યા છે. આ સમય દરમિયાન તેમણે સેંકડો મીટીંગો યોજી, માહિતી સત્રોનું આયોજન કર્યું અને સામુદાયિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કર્યું…. તાજેતરમાં બહાર પાડવામાં આવેલા TISS રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે ગેરકાયદેસર વસાહતીઓને ઝૂંપડપટ્ટીના વિસ્તારોમાં સ્થાયી કરવામાં આવી રહ્યા છે. તેનો રાજકીય ઉપયોગ કરવા માટે મતદાર કાર્ડ આપવામાં આવી રહ્યા છે.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મુંબઈમાં ગેરકાયદેસર મુસ્લિમ ઈમિગ્રન્ટ્સની સંખ્યામાં ઝડપથી વધારો થયો છે. 1961માં મુંબઈમાં હિંદુઓની વસ્તી 88% હતી, જે 2011માં ઘટીને 66% થઈ ગઈ. આ સમયગાળા દરમિયાન મુસ્લિમ વસ્તી 8% થી વધીને 21% થઈ. જો આ વલણ ચાલુ રહેશે તો એવો અંદાજ છે કે 2051 સુધીમાં હિંદુ વસ્તી ઘટીને 54% થઈ જશે અને મુસ્લિમ વસ્તી વધીને લગભગ 30% થઈ જશે. આ બધુ વસ્તીવિષયક પરિવર્તન માટે વોટ જેહાદ હેઠળ સુનિયોજિત ષડયંત્રના ભાગરૂપે કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ કામ સમગ્ર દેશમાં ઓછાવત્તા અંશે ચાલુ છે.
MVAને વોટ કરવા માટે ફતવા પર ફતવા
લોકસભાની જેમ આ વખતે પણ વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા ફતવા બહાર પાડવામાં આવ્યા હતા. વિવિધ મુસ્લિમ સંગઠનોએ કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળના MVAને મત આપવા અપીલ કરી હતી. મુસ્લિમોના દરેક ઘર સુધી આ ફતવો પહોંચાડવા માટે વિવિધ સ્થળોએ બેઠકો યોજવામાં આવી હતી. રેલીઓ કાઢવામાં આવી હતી. એનજીઓ તૈનાત કરવામાં આવી હતી. ઓલ ઈન્ડિયા મુસ્લિમ પર્સનલ લો બોર્ડના પ્રવક્તા મૌલાના ખલીલુર રહેમાન સજ્જાદ નોમાનીએ તો ત્યાં સુધી કહ્યું હતું કે ‘ભાજપનું સમર્થન કરનારા આવા લોકોનું હુકા-પાની બંધ કરવું જોઈએ.’
આ પહેલા મૌલાના સજ્જાદ નોમાનીએ એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું હતું કે આજે મત આપનાર દરેક મુસ્લિમ પોતાના સમુદાયના પક્ષમાં પોતાના અધિકારનો ઉપયોગ કરે. તેમણે મુસ્લિમોના મનમાં એવો ડર પણ જગાડ્યો કે જો મોદી સત્તામાં આવશે તો તમામ મજાર અને મદરેસાઓ જમીનદોસ્ત થઈ જશે. મુંબઈમાં શિવસેના (UBT) દ્વારા આયોજિત રેલીમાં ઈસ્લામિક ધ્વજ પણ લહેરાવવામાં આવ્યા હતા. આ તમામ કારણોને લીધે મહારાષ્ટ્રના મુસ્લિમ પ્રભુત્વવાળા વિસ્તારોમાં મુસ્લિમોએ ભારે મતદાન કર્યું હતું અને પરિણામ દેખાતું હતું.
જો કે વિપક્ષી પાર્ટીઓએ લોકસભાની ચૂંટણી જેવી જ રમત વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં પણ રમવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. મુસ્લિમોની તરફેણમાં સમર્થન લીધા પછી, ઓલ ઈન્ડિયા ઉલેમા બોર્ડે કોંગ્રેસના નેતૃત્વ હેઠળના મહાવિકાસ અઘાડી (એમવીએ) ગઠબંધનને સમર્થન આપ્યું હતું. પોતાના સત્તાવાર પત્રમાં ઉલેમા બોર્ડે 17 શરતો સાથે આ સમર્થન આપ્યું છે. જેમાં વક્ફ બોર્ડને ₹1000 કરોડ આપવા, આરએસએસ પર પ્રતિબંધ લગાવવા, પયગંબર મોહમ્મદ વિરુદ્ધ બોલનાર વ્યક્તિ વિરુદ્ધ કાયદો લાગુ કરવા જેવી માંગણીઓ સામેલ છે.
આ ઉપરાંત અન્ય માંગણીઓ હતી, જેવી કે વકફ સુધારા બિલનો (Waqf Amendment Bill) વિરોધ અને રદ્દ કરવા, વક્ફ મિલકતોમાંથી અતિક્રમણ દૂર કરવા માટે મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભામાં કાયદો બનાવવા, મહારાષ્ટ્ર બોર્ડમાં મુસ્લિમોને 10% અનામત, રાજ્યમાં પોલીસ ભરતીમાં શિક્ષિત મુસ્લિમોને પ્રાથમિકતા, ભાજપના નેતાઓ નીતિશ રાણે અને રામગીરી મહારાજને જેલમાં નાખવા, મૌલવી સલમાન અઝેરીને મુક્ત કરવા, રાજ્યની મસ્જિદોના મૌલાનાઓ અને ઈમામોને ₹15,000 દર મહિને આપવા.
RSS આવ્યું મેદાને અને બાજી પલટાઈ ગઈ
મહાવિકાસ વિકાસ આઘાડીએ ઉલેમા બોર્ડની માંગણીઓ સ્વીકારી અને તેના આધારે મહાયુતિ ગઠબંધન માટે વોટ જેહાદની રણનીતિ પર કામ શરૂ કર્યું. જો કે, ‘બટેંગે તો કટેંગે’ના (Batenge to Katenge) નારા સાથે રાજકારણ આક્રમક બનતા જ RSSએ આંતરિક રીતે કામ શરૂ કર્યું. વોટ જેહાદને લગતી તમામ કામગીરી નાની-મોટી મીટીંગો દ્વારા લોકો સુધી પહોંચાડવામાં આવી. આમાં પાયાના સ્તરના આરએસએસના કાર્યકરોએ અદ્ભુત રીતે પોતાનું કામ કર્યું. તેનું નેતૃત્વ આરએસએસના પશ્ચિમ પ્રાંતના વડા અને સહ-સચિવ અતુલ લિમયેએ (Atul Limaye) કર્યું હતું.
મુસ્લિમ સંગઠનો અને નેતાઓ દ્વારા હિંદુઓ વિરુદ્ધ અપાતા ઉશ્કેરણીજનક નારાઓની નકલ તૈયાર થવા લાગી. આ ચૂંટણી મત જેહાદ વિરુદ્ધ ધાર્મિક યુદ્ધમાં ફેરવાઈ ગઈ હતી. એવી રજૂઆત કરવામાં આવી હતી કે જો વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં વિપક્ષ જીતશે તો હિંદુઓને પડતી મુશ્કેલીઓનો પહાડ તૂટી પડશે. TISS રિપોર્ટની ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. પાયાના સ્તરના સ્વયંસેવકોએ કહ્યું કે એકવાર વિપક્ષની સરકાર બનશે તો દેશમાં બાંગ્લાદેશી-રોહિંગ્યાઓનો ધસારો વધશે. આ બાબતો સોશિયલ મીડિયા, અખબારોમાં લેખો, પક્ષના નેતાઓના નિવેદનો અને મીડિયામાં ચર્ચાઓ દ્વારા સામાન્ય લોકો સુધી પહોંચાડવામાં આવી હતી.
અતુલ લિમયેએ લાંબા ગાળાની પહેલમાં સંશોધન ટીમો, સંશોધન જૂથો અને થિંક ટેન્કની સ્થાપના કરી. આમાં, ધાર્મિક લઘુમતીઓના વસ્તી વિષયક અભ્યાસ અને નીતિ ઘડતર પર તેની અસર જેવા વિષયો પર ચર્ચા કરવામાં આવતી હતી. તેમણે મરાઠા આંદોલન જેવા મુદ્દાઓને બેઅસર કર્યા. તેમણે મરાઠા સમુદાયના નેતાઓને વિશ્વાસમાં લીધા અને OBC મતદારોને ફરીથી પાર્ટી સાથે જોડ્યા. આ માટે તેમણે હિંદુત્વના મુદ્દાને આધાર બનાવ્યો. જો એમવીએના નેતાઓએ સીએમ યોગીના ‘બંટેંગે તો કટેંગે’ સૂત્રનો જેટલો વિરોધ કરતા, તેટલી સફળતા આરએસએસને પાયાના સ્તરે હિંદુઓને પોતાના તરફ આકર્ષવામાં મળી.
પરિણામ એ આવ્યું કે પ્રગતિશીલ હોવાનો ઢોંગ કરતી બોલીવુડ અભિનેત્રી સ્વરા ભાસ્કરના પતિ અને શરદ પવારના એનસીપીના ઉમેદવાર ફહાદ અહેમદ પણ ચૂંટણી હારી ગયા. AIMIM માલેગાંવ સેન્ટ્રલ જેવી મુસ્લિમ પ્રભુત્વવાળી બેઠકો સુધી સીમિત રહી. અહીંથી AIMIMના મુફ્તી ઈસ્માઈલ માત્ર 162 વોટથી જીત્યા. પાર્ટીએ 16 જગ્યાએ પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા. આ વખતે 420 મુસ્લિમ ઉમેદવારોમાંથી માત્ર 13 જ મુસ્લિમ ધારાસભ્ય બન્યા છે. હારનારાઓમાં ઘણા મોટા ચહેરા સામેલ છે. આ બધું ભાજપની રણનીતિનો ચમત્કાર છે.
કોણ છે RSS પ્રચારક અતુલ લિમયે?
અતુલ લિમયે તેમના સાથીદારો ધ્યાન કેન્દ્રિત રાખવાવાળા અને તળિયાના નેતા તરીકે ઓળખે છે. મહારાષ્ટ્રના ચિત્પાવન બ્રાહ્મણ સમુદાયમાંથી આવતા 54 વર્ષીય અતુલ લિમયેએ એન્જિનિયરિંગનો અભ્યાસ કર્યો છે અને એક બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીમાં એન્જિનિયર હતા. તેમણે 2000ની શરૂઆતમાં તેમની નોકરી છોડી દીધી અને સંઘના સંપૂર્ણ સમયના પ્રચારક બન્યા. આ રીતે તેમણે વ્યૂહરચના અને સમાજ સેવા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભર્યું. લિમયે, મૂળ નાસિકના, પશ્ચિમ મહારાષ્ટ્રના પ્રાંતીય પ્રચારક હતા અને ટૂંક સમયમાં વિસ્તારના પ્રચારક બન્યા. તેમના પ્રદેશમાં મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને ગોવાનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ સંઘના સહ-સચિવ છે.
