બુધવારે, નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે જાહેરાત કરી હતી કે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટેનું બજેટ આગામી 25 વર્ષોમાં સાત મુખ્ય સિદ્ધાંતો અને પ્રાથમિકતાઓને ‘સપ્તર્ષિ’ તરીકે કામ કરશે. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે આ ‘સપ્તર્ષિ બજેટ’ અમૃત કાળ દ્વારા માર્ગદર્શકનું કામ કરશે.
અહેવાલો અનુસાર, નાણામંત્રીએ કહ્યું કે આ બજેટ અમૃત કાલમાં પ્રથમ છે અને આ અમૃત કાળ બજેટમાં સરકારના વિઝનમાં ટેક્નોલોજી આધારિત અને જ્ઞાન આધારિત અર્થવ્યવસ્થા તેમજ સ્વસ્થ જાહેર નાણાકીય અને વાઇબ્રન્ટ નાણાકીય ક્ષેત્રનો સમાવેશ થાય છે. “આ ‘જનભાગીદારી’ પ્રાપ્ત કરવા માટે, ‘સબ કા સાથ, સબ કા પ્રાર્થના’ જરૂરી છે,” તેમણે ઉમેર્યું.
અમૃત કાળના પ્રથમ બજેટમાં મંત્રી દ્વારા અપનાવવામાં આવેલા સાત સિદ્ધાંતો અને પ્રાથમિકતાઓ છે હરિયાળી વૃદ્ધિ, યુવા શક્તિ, સર્વસમાવેશક વિકાસ, છેલ્લા માઈલ સુધી પહોંચવું, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને રોકાણ, સંભવિત ઉર્જાને બહાર કાઢવું અને ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ લોન્ચ કરવું.
આ સાત પ્રાથમિકતાઓ છે જેના પર સપ્તર્ષિ બજેટ 2023 ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે:
- સમાવેશી વિકાસ
- છેલ્લા માઈલ સુધી પહોંચવું
- ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને રોકાણ
- સંભવિત ઉર્જાને બહાર કાઢવી
- હરિયાળી વૃદ્ધિ
- યુવા શક્તિ
- નાણાકીય ક્ષેત્ર
‘મુશ્કેલીઓ છતાંય ભારત સાચા માર્ગ પર છે’ – નાણામંત્રી
સીતારમણે બજેટની જાહેરાત કરતી વખતે એમ પણ કહ્યું હતું કે ચાલુ વર્ષમાં અર્થતંત્ર 7 ટકાના દરે વૃદ્ધિ પામશે. “આ કોઈપણ મોટા અર્થતંત્રમાં સૌથી વધુ છે. મુશ્કેલીઓ હોવા છતાં, ભારત સાચા માર્ગ પર છે. 2014થી, સરકારના પ્રયાસોના પરિણામે જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો થયો છે. ઘણા વિકાસ લક્ષ્યોમાં જબરદસ્ત સુધારો જોવા મળ્યો છે,” તેમણે કહ્યું.
2014થી, સરકારના પ્રયાસોએ તમામ રહેવાસીઓને ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત જીવન અને ગૌરવપૂર્ણ જીવન પ્રદાન કર્યું છે. માથાદીઠ આવક બમણીથી વધુ વધીને રૂ. 1.97 લાખ થઈ છે. એફએમ સીતારમણના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા છેલ્લા નવ વર્ષમાં વિશ્વમાં દસમા ક્રમેથી વધીને પાંચમા સ્થાને પહોંચી ગઈ છે.
“અમૃત કાળનું આ પહેલું બજેટ છે. વિશ્વએ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાને સાચા માર્ગ પર અને એક તારાની જેમ તેજસ્વી તરીકે ઓળખી છે,” નાણામંત્રીએ પુનરોચ્ચાર કર્યો.
ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર થશે 10 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પરનો ખર્ચ વધારીને 10 લાખ કરોડ રૂપિયા કરવામાં આવશે. એ જ રીતે, સરકારે વાહનોના સ્ક્રેપિંગ માટે વધુ ભંડોળ ફાળવવાનું કહ્યું. ડિજિટલ ઈકોનોમીને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત કરી.
રેલવે માટે રૂ. 2.4 લાખ કરોડનું કુલ બજેટ બહાર પાડ્યું જ્યારે નવા પ્રોજેક્ટ્સ માટે રૂ. 75000 કરોડ સુધીનું ભંડોળ ફાળવવાનું કહેવામાં આવ્યું.
ગરીબ વર્ગનું ખાસ ધ્યાન રખાયું
તેવી જ રીતે, નાણામંત્રીએ પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજનાને એક વર્ષ માટે લંબાવવાની જાહેરાત કરી, જેને ધ્યાનમાં રાખીને 2 લાખ કરોડ રૂપિયા રિલીઝ કરવામાં આવશે. એટલું જ નહીં, સરકારે ગરીબ કેદીઓને પણ પૈસા આપવાની જાહેરાત કરી છે જેઓ તેમના જામીનના પૈસા ચૂકવી શકતા નથી.
આ સિવાય પીએમ આવાસ યોજનામાં પણ 66%નો વધારો થયો છે.
મધ્યમ અને નોકરિયાત વર્ગની કરાઈ છે ચિંતા
આ સિવાય મધ્યમ વર્ગના કરદાતાઓ માટે મોટી જાહેરાત કરી. વ્યક્તિગત આવકવેરાના સંદર્ભમાં નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે 0 થી 3 લાખ રૂપિયા સુધી કોઈ વ્યક્તિગત આવકવેરો ચૂકવવો પડશે નહીં. જ્યારે 3 થી 6 લાખ રૂપિયામાં માત્ર 5%, 6 થી 9 લાખ રૂપિયામાં 10%, 9 થી 12 લાખ રૂપિયામાં 15%, 12 થી 15 લાખ રૂપિયામાં 20% અને 15 લાખ રૂપિયા ઉપર 30% ટેક્સ લાગે છે.
મહિલા સન્માન બચત પત્રની શરૂઆત
નિર્મલા સીતારમણે મહિલા સન્માન બચત પત્ર શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે. આમાં મહિલાઓ બે વર્ષ માટે બે લાખ રૂપિયા જમા કરાવી શકશે, જેના પર સરકારે 7.5 ટકા વ્યાજ આપવાની જાહેરાત કરી છે. વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે બચત યોજનાની મહત્તમ મર્યાદા 15 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 30 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી છે.
ખેડૂતો માટે લોનમાં વધારો
કેન્દ્ર સરકારે ખેડૂતોને અપાતી લોનનો વ્યાપ વધારી દીધો છે. આ વર્ષે 20 લાખ કરોડ સુધીની લોન આપવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે. કેન્દ્ર સરકારે કૃષિ ક્ષેત્રે વધુને વધુ સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરનારાઓને સરકાર તરફથી મદદ આપવામાં આવનાર છે.
