હજ-ઉમરાહ પર જીએસટીમાં રાહત માંગતી અરજી કરવામાં આવતી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે હજ અને ઉમરાહ માટે સાઉદી અરેબિયા જવા પર GSTમાંથી મુક્તિની માંગ કરતી વિવિધ ખાનગી ટૂર ઓપરેટરોની અરજીઓને ફગાવી દીધી છે. આ મામલાની સુનાવણી કરતી વખતે જસ્ટિસ એએમ ખાનવિલકર, એએસ ઓકા અને સીટી રવિકુમારની બેન્ચે હજ-ઉમરાહ પર જીએસટીમાં રાહત નહિ આપવાનો નિર્ણય આપ્યો હતો.
Supreme Court rejects petitions by various private tour operators seeking GST exemption for Haj and Umrah services offered by them to pilgrims travelling to Saudi Arabia pic.twitter.com/cN3edJe5ti
— ANI (@ANI) July 26, 2022
લાઈવ લોના અહેવાલ મુજબ , જસ્ટિસ ઓકાએ કહ્યું હતું કે, “અમે મુક્તિ અને ભેદભાવ બંનેના આધારે અરજીઓને ફગાવી દીધી છે.”
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર ,પિટિશનમાં ટૂર ઓપરેટર્સે જીએસટીને ભેદભાવપૂર્ણ ગણાવીને GSTમાંથી મુક્તિની માંગ કરી હતી. આ ખાનગી કંપનીઓએ દલીલ કરી હતી કે જેમ હજ યાત્રીઓએ હજ કમિટી દ્વારા કોઈ સર્વિસ ટેક્સ ચૂકવવો પડતો નથી, તેવી જ રીતે ખાનગી ઓપરેટરો દ્વારા હજ યાત્રાને પણ જીએસટીમાંથી મુક્તિ આપવી જોઈએ. એવી દલીલ કરવામાં આવી હતી કે હાજીઓને પૂરી પાડવામાં આવતી સેવાઓ જેમ કે હવાઈ મુસાફરી, રહેઠાણ વગેરેને ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ માટે મુક્તિ આપવી જોઈએ. જેના પર સુપ્રીમ કોર્ટે સુનાવણી કર્યા બાદ હવે GSTમાં છૂટની માંગને ફગાવી દીધી છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે યાત્રાળુઓની હવાઈ મુસાફરી પર 5% GST (ઈનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ સાથે) લાગુ પડે છે. આ તેવા પ્રવાસીઓને લાગુ પડે છે જેઓ કેન્દ્ર દ્વારા ઓફર કરાયેલ હજ અથવા ઉમરાહ જેવા ધાર્મિક યાત્રાધામો માટે ખાનગી અથવા ચાર્ટર સંચાલિત સેવાઓનો ઉપયોગ કરે છે. જો કે દ્વિપક્ષીય વ્યવસ્થા હેઠળ વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા કોઈપણ ધાર્મિક તીર્થયાત્રાના સંબંધમાં નિર્દિષ્ટ સંસ્થાની સેવાઓને સુવિધા આપવામાં આવે છે અથવા મુક્તિ આપવામાં આવે છે, તો આ દર શૂન્ય રહેશે.
ઉપરાંત, સુપ્રીમ કોર્ટે ભારતની બહાર એક્સ્ટ્રા-ટેરિટોરિયલ પ્રવૃત્તિઓ પર GST લાદવાનો મામલો ચાલુ રાખ્યો છે કારણ કે તે બીજી બેંચ સમક્ષ પેન્ડિંગ છે. આમાં તર્ક એ હતો કે ભારતની બહાર વપરાશમાં લેવાતી સેવાઓ પર GST લાદી શકાય નહીં. તેઓએ દલીલ કરી હતી કે રજિસ્ટર્ડ ખાનગી ટૂર ઓપરેટરો દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવતી સેવાઓનો મુસાફરો દ્વારા લાભ લેવામાં આવે છે કારણ કે બંધારણના અનુચ્છેદ 245 મુજબ, એક્સ્ટ્રા-ટેરિટોરિયલ પ્રવૃત્તિઓ પર કોઈ ટેક્સ કાયદો લાગુ થઈ શકતો નથી.
