કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે ગાંધી પરિવારની બિન-સરકારી સંસ્થા રાજીવ ગાંધી ફાઉન્ડેશન (RGF)નું FCRA (ફોરેન કોન્ટ્રીબ્યુશન રેગ્યુલેશન એક્ટ) લાયસન્સ રદ કર્યું છે. આરોપ છે કે આ ટ્રસ્ટ ફોરેન ફંડિંગ એક્ટનું ઉલ્લંઘન કરતું હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.
અહેવાલો અનુસાર, જુલાઈ 2020માં ગૃહ મંત્રાલય દ્વારા રચવામાં આવેલી મંત્રાલયની સમિતિની તપાસના અહેવાલ પર આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. સમિતિની તપાસ મુખ્યત્વે એ બાબત પર હતી કે શું સંસ્થાઓએ દસ્તાવેજો સાથે છેડછાડ કરી કે આવકવેરો ભરતી વખતે વિદેશમાંથી મળેલા નાણાંની લોન્ડરિંગ કરી. તપાસ પૂર્ણ થયા બાદ ગૃહ મંત્રાલયે નિર્ણય લીધો હતો.
નોંધનીય છે કે રાજીવ ગાંધી ફાઉન્ડેશનની સાથે રાજીવ ગાંધી ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટનું લાઇસન્સ પણ રદ કરવામાં આવ્યું છે.
BREAKING: Home ministry cancels registration of Rajiv Gandhi Foundation and Rajiv Gandhi Charitable Trust under the Foreign Contribution (Regulation) Act @HMOIndia
— Bharti Jain (@bhartijainTOI) October 23, 2022
જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે રાજીવ ગાંધી ફાઉન્ડેશનના લાયસન્સ રદ કરવાની માહિતી તેમના પદાધિકારીઓને મોકલી દેવામાં આવી છે. સંસ્થાએ હજુ સુધી આ અંગે કોઈ ટિપ્પણી કરી નથી.
સંસ્થાને ચીનમાંથી ફંડ મળ્યું, ગાંધી પરિવારે જ ડીલ કરી
વર્ષ 2020 માં, આ સંગઠન ત્યારે સામે આવ્યું કે કેવી રીતે RGF ને 2006 અને અન્ય વર્ષોમાં ચીન સરકાર પાસેથી પૈસા મળ્યા હતા. 2008માં કોંગ્રેસ પાર્ટી અને ચીનની કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી વચ્ચે એક મેમોરેન્ડમ પર પણ હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા કે તેઓ વિકાસના દરેક મુદ્દા પર એકબીજાનો અભિપ્રાય લેશે. ખાસ વાત એ હતી કે તેના પર રાહુલ ગાંધીએ હસ્તાક્ષર કર્યા હતા, જે 2020માં ચીન વિવાદ બાદ મોદી સરકાર પર સવાલ ઉઠાવતા જોવા મળ્યા હતા.
Rajiv Gandhi Charitable Trust is chaired by Sonia Gandhi with Rahul Gandhi, Ashok Ganguly, Bansi Mehta and Deep Joshi as its trustees
— Bharti Jain (@bhartijainTOI) October 23, 2022
નોંધનીય છે કે આ સંગઠનના અધ્યક્ષ સોનિયા ગાંધી છે. ટ્રસ્ટીઓમાં અશોક ગાંગુલી, બંસી મહેતા, પૂર્વ પીએમ મનમોહન સિંહ, પી ચિદમ્બરમ અને રાહુલ ગાંધી અને પ્રિયંકા ગાંધીનો સમાવેશ થાય છે. રાજીવ ગાંધી ફાઉન્ડેશનની શરૂઆત વર્ષ 1991માં કરવામાં આવી હતી. સંસ્થાએ 1991 થી 2009 દરમિયાન આરોગ્ય, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી, મહિલાઓ અને બાળકો, વિકલાંગ સહાય વગેરે સહિત અનેક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર કામ કરવાનો દાવો કર્યો હતો.
જો કે થોડા સમય પહેલા આ સંગઠન વિવાદમાં સપડાયું હતું. મનમોહન સિંહે કોંગ્રેસ સરકારમાં નાણામંત્રી હતા ત્યારે 1991-1992માં બજેટમાંથી આ સંસ્થાને 100 કરોડ રૂપિયા આપવાનો પ્રયાસ કર્યો હોવાનું પણ બહાર આવ્યું છે. પરંતુ વિપક્ષના હોબાળા બાદ આ પૈસા ફાઉન્ડેશનને આપી શકાયા નથી.
મનમોહન સિંહ નાણામંત્રી તરીકે આરજીએફને 100 કરોડ આપવા માંગતા હતા
1991-92માં ભારતીય સંસદના કેન્દ્રીય બજેટની ચર્ચાના સંગ્રહિત રેકોર્ડના એક વિભાગમાં જોઈ શકાય છે કે જ્યારે તત્કાલિન નાણામંત્રી મનમોહન સિંહે રાજીવ ગાંધી ફાઉન્ડેશનને 100 કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા ત્યારે વિપક્ષી દળોએ એક વિશાળ હંગામો. પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો.
મનમોહન સિંહ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલા 1991-92ના કેન્દ્રીય બજેટ દસ્તાવેજમાં બીજી જોગવાઈ પણ હતી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે 5 વર્ષના સમયગાળામાં રાજીવ ગાંધી ફાઉન્ડેશનને 100 કરોડ રૂપિયાની રકમ દાનમાં આપવામાં આવશે. આ રકમ વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજીના વિકાસ, સાક્ષરતાના પ્રચાર, પર્યાવરણની સુરક્ષા, સાંપ્રદાયિક સૌહાર્દ અને રાષ્ટ્રીય એકીકરણને પ્રોત્સાહન આપવા, દલિતો, મહિલાઓ અને વ્યક્તિઓના ઉત્થાન માટે વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના ઉપયોગને લગતા સંશોધન અને કાર્ય કાર્યક્રમો શરૂ કરવા માટે છે. વિકલાંગતા, વહીવટી સુધારા અને વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં ભારતની ભૂમિકા.
મેહુલ ચોકસીએ દાન આપ્યું હતું
આ સિવાય રાજીવ ગાંધી ફાઉન્ડેશન (RGF)ને મળેલા દાન અંગે એક ખુલાસો કરવામાં આવ્યો હતો કે મેહુલ ચોક્સી દાતાઓમાંના એક હતા. મેહુલ ચોક્સી એ જ વ્યક્તિ છે જે હજારો કરોડ રૂપિયાના પંજાબ નેશનલ બેંક કૌભાંડમાં આરોપી છે. નીરવ મોદી અને મેહુલ ચોક્સી પર PNB કૌભાંડ હેઠળ 13 હજાર કરોડની ઉચાપતનો આરોપ છે.
