કર્ણાટક હાઈકોર્ટ (ધારવાડ બેંચ)ના ન્યાયાધીશ પી. કૃષ્ણા ભટ 4 ઓગસ્ટ 2022ના રોજ નિવૃત્ત થયા હતા. તેમના ફેવવેલ સ્પીચમાં જસ્ટિસ ભટે સાથી જજો અને વકીલો સાથે ન્યાયતંત્ર સાથે જોડાયેલી ઘણી બાબતો શેર કરી હતી.
જસ્ટિસ ભટે કહ્યું હતું કે ‘ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા’ માટેનો ખતરો એક દંતકથા સિવાય બીજું કંઈ નથી. ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા ન્યાયાધીશ સ્વતંત્ર હોવા દ્વારા સાકાર થઈ શકે છે. આ ‘એકાંતિક’ ન્યાયાધીશ (ભારતના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશ ES વેંકટરામૈયાના અભિનંદન શબ્દોમાં) સ્વતંત્ર ન્યાયતંત્ર બનાવે છે.
આ દરમિયાન જસ્ટિસ ભટે 1998થી ડિસ્ટ્રિક્ટ જજ તરીકેનો તેમનો 22 વર્ષનો અનુભવ શેર કર્યો હતો. આ સમય દરમિયાન તેમણે હાઈકોર્ટના રજિસ્ટ્રાર (વિજિલન્સ), રજિસ્ટ્રાર (જ્યુડિશિયલ) અને રજિસ્ટ્રાર-જનરલ તરીકે સેવા આપી હતી. આ પછી વર્ષ 2020માં તેમને હાઈકોર્ટના જજ તરીકે બઢતી મળી હતી.
એક ઘટનાને યાદ કરતાં જસ્ટિસ ભટે કહ્યું, “મને એક ઘટના યાદ છે જેમાં હાઈકોર્ટના જજે મુખ્ય ન્યાયાધીશને પત્ર લખીને જિલ્લા ન્યાયાધીશ સામે કાર્યવાહી કરવા જણાવ્યું હતું, કારણ કે તેઓ વ્યક્તિગત રીતે એરપોર્ટ પર પહોંચ્યા હતા અને તેમનું સ્વાગત કર્યું ન હતું. તે રેકોર્ડનો એક ભાગ છે.”
“I have known of an instance of HC Judge addressing a letter to the Chief Justice of High Court calling for action against a District Judge all because he was not received at the Airport personally by him and it is part of the record” Justice Krishna Bhat in farewell speech pic.twitter.com/7UZ7ygygGv
— Live Law (@LiveLawIndia) August 5, 2022
ન્યાયાધીશ પી. કૃષ્ણા ભટ કહે છે કે, “જો દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતના ન્યાયાધીશોના ઉત્તરાધિકારીઓ ન્યાયિક અધિકારીઓ (JOs) ને તેમના નિવાસસ્થાને વકીલોને સ્લિપ પહોંચાડવાના પ્રયાસમાં બોલાવે છે અને સુરક્ષાના સંકેત સાથે તેમના પુરોગામીઓના નામો હટાવે છે, તો પછી તે ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા છે. એક ગંભીર સમસ્યા છે.”
જસ્ટિસ ભટે કહ્યું, “ન્યાયિક અધિકારીઓ જ્યાં સુધી ‘પ્રોટોકોલ’ના નામે અતિરેક કરવાનું ટાળે ત્યાં સુધી મુક્ત રહેશે અને સંભવિત ‘ફોન કૉલ્સ’ અને ‘સ્લિપ પાસ’ અને અનિવાર્ય સંભવિત પ્રતિશોધને ધ્યાનમાં લીધા વિના નિર્ભયતાથી અને સ્વતંત્ર રીતે વહીવટનું કામ કરશે.” તેમણે કહ્યું કે પ્રોટોકોલમાં નામમાં “સ્થૂળ આજ્ઞાપાલન” અને “મોંઘી વસ્તુઓ ભેટ આપવી” શામેલ છે.
તેમણે કહ્યું, “શરૂઆતમાં તે વાહિયાત અને કઠોર લાગે છે. ન્યાયાધીશો, ન્યાયિક અધિકારીઓ અને અન્ય ઉચ્ચ અધિકારીઓ જેમ કે લોકાયુક્ત/ઉપ-લોકાયુક્તે નાર્કો-વિશ્લેષણ પરીક્ષણ માટે પોતાને હાજર કરવા જોઈએ, જો પદાધિકારીને લાગે કે ફરિયાદ ખોટી અને પ્રેરિત છે તો સંબંધિત અધિકારી દ્વારા નામાંકિત વ્યક્તિઓ પર સમાન પરીક્ષણની સમાન જવાબદારી છે.”
“તે જ રીતે, જો ન્યાયાધીશો શંકાસ્પદ કંપનીના ડેસ્ટિનેશન હોલિડેની આસપાસ ફરતા જોવા મળે છે, તો ન્યાયાધીશો તરીકે તેમની સ્વતંત્રતા પર પ્રશ્નો ઉભા થશે,” તેમણે ઉમેર્યું. એક ઘટનાનો ઉલ્લેખ કરતાં તેમણે કહ્યું, “મારા ધ્યાને આવ્યું છે કે પ્રિન્સિપલ ડિસ્ટ્રિક્ટ જજે નવી દિલ્હીના એક મહાનુભાવની પત્નીને આપવા માટે એક મોંઘી સાડી ખરીદી હતી, જેઓ ખાનગી મુલાકાતે હતા, અને પ્રતિષ્ઠિત દંપતીએ તે લીધી ન હતી.”
